Page 289 of 420

W przypadku, gdy świeci się zarówno
lampka kontrolna hamulców jak i
lampka kontrolna układu ABS, nie
działa układ ABS i układ elektronicz-
nego rozdziału sił hamowania (EBD).
Wymagana jest niezwłoczna naprawa
układu ABS. Należy jak najszybciej od-
wiedzić autoryzowany serwis.
ELEKTRONICZNY
UKŁAD KONTROLI
HAMULCÓW (zależnie od
wyposażenia)
Pojazd jest wyposażony w zaawanso-
wany elektroniczny układ kontroli ha-
mulców, na który składają się układ
kontroli trakcji (TCS), układ wspoma-
gania hamulców (BAS) oraz układ sta-
bilizacji toru jazdy (ESC), układ stabili-
zacji przyczepy (TSC) i układ asysty
przy ruszaniu pod górę (HSA). Wymie-
nione układy uzupełniają działanie
układu ABS poprzez optymalizację wy-
dajności hamulców pojazdu podczas
gwałtownego hamowania.
UKŁAD KONTROLI
TRAKCJI (TCS) (zależnie od
wyposażenia)
Układ TCS monitoruje liczbę obrotów
każdego z kół napędowych. W przy-
padku wykrycia poślizgu ślizgające się
koła są wyhamowywane i jest obniżana
moc silnika w celu zapewnienia większej
stabilności i lepszego przyspieszenia.
Układ TCS działa podobnie jak mecha-
nizm różnicowy o ograniczonym po-
ślizgu: kontroluje poślizg kół na osiach
napędowych. Jeśli jedno z kół na osi
napędowej kręci się szybciej niż drugie,
układ przyhamowuje ślizgające się koło.
Pozwala to na przekazanie większego
momentu obrotowego silnika na koło,
które nie ma poślizgu. Funkcja ta pozo-
staje aktywna, nawet gdy układ ESC
pracuje w trybie częściowego wyłącze-
nia.
Lampka sygnalizująca usterkę/działanie
układu ESC (znajdująca się w zestawie
wskaźników) zaczyna migać, gdy tylko
opony utracą przyczepność i pojazd
wpadnie w poślizg. Oznacza to, że układTCS jest włączony. Jeśli ta lampka miga
podczas przyspieszania, należy zmniej-
szyć nacisk na pedał przyspieszenia i
wcisnąć go tylko w minimalnym wyma-
ganym stopniu. Prędkość i styl jazdy na-
leży dostosowywać do warunków na
drodze. Ponadto nie należy wyłączać
układów ESC i TCS.
OSTRZEŻENIE!
• Układ TCS nie przezwycięża praw
fizyki ani nie zwiększa naturalnej
przyczepności kół pojazdu.
• Układ TCS nie może zapobiegać kolizjom, włączając w to wypadki
wynikające z nadmiernej prędkości
na zakrętach lub hydroplaningu.
• Możliwości pojazdu wyposażonego w układ TCS nie wolno wykorzysty-
wać w bezmyślny czy ryzykowny
sposób, narażając tym samym na
niebezpieczeństwo siebie, pasaże-
rów i inne osoby.
283
Page 290 of 420

UKŁAD WSPOMAGANIA
HAMULCÓW (BAS)
(zależnie od wyposażenia)
Układ BAS optymalizuje wydajność ha-
mulców pojazdu podczas gwałtownego
hamowania. Układ wykrywa gwałtowne
hamowanie, odczytując prędkość i sto-
pień załączenia hamulców, a następnie
generuje optymalne ciśnienie w układzie
hamulcowym. Może to przyczynić się
do skrócenia drogi hamowania. Układ
BAS uzupełnia działanie układu ABS.
Bardzo szybkie włączenie hamulców
sprzyja najlepszemu wspomaganiu przez
układ BAS. Aby zapewnić możliwie
największą skuteczność tego układu, na-
leży w trakcie hamowania wywierać cią-
gły nacisk na pedał hamulca. Nie
zmniejszać siły wywieranej na pedał ha-
mulca, chyba że hamowanie nie jest dłu-
żej wymagane. Po zwolnieniu pedału
hamulca układ BAS jest dezaktywo-
wany.
OSTRZEŻENIE!
• Układ BAS nie może powstrzymy-wać praw fizyki oddziałujących na
pojazd i nie może zwiększać przy-
czepności ponad poziom wynikający
z warunków panujących na drodze.
• Układ BAS nie może zapobiegać kolizjom, włączając w to wypadki
wynikające z nadmiernej prędkości
na zakrętach, jazdy na zbyt śliskiej
nawierzchni lub hydroplaningu.
• Możliwości pojazdu wyposażonego w układ BAS nie wolno wykorzysty-
wać w bezmyślny czy ryzykowny
sposób, narażając tym samym na
niebezpieczeństwo siebie, pasaże-
rów i inne osoby.
ELEKTRONICZNY UKŁAD
STABILIZACJI TORU
JAZDY (ESC)
Układ ESC poprawia stabilność kierun-
kową w różnych warunkach jazdy. Ko-
ryguje nadsterowność i podsterowność
pojazdu poprzez wyhamowywanie od-
powiednich kół. W celu utrzymania po-
jazdu na żądanej ścieżce może również
być ograniczana moc silnika.
Układ ESC wykorzystuje czujniki za-
montowane w pojeździe do ustalania za-
mierzonego przez kierowcę toru jazdy i
porównuje go z rzeczywistym torem
jazdy. Gdy rzeczywisty tor jazdy nie zga-
dza się z torem zamierzonym, układ
ESC włącza hamulec odpowiedniego
koła, przeciwdziałając w ten sposób
nadsterowności lub podsterowności.
• Nadsterowność to sytuacja, w której pojazd skręca bardziej niż wynika to z
położenia kierownicy.
• Podsterowność to sytuacja, w której pojazd skręca mniej niż wynika to z
położenia kierownicy.
284
Page 291 of 420

OSTRZEŻENIE!
System kontroli stabilności (ESC) nie
może powstrzymywać praw fizyki od-
działujących na pojazd i nie może
zwiększać przyczepności ponad po-
ziom wynikający z warunków panują-
cych na drodze. Układ ESC nie zapo-
biega wszystkim kolizjom ani
wypadkom wynikającym z jazdy z
nadmierną prędkością w zakrętach,
jazdy po zbyt śliskiej nawierzchni lub
spowodowanych hydroplaningiem.
Nie zapobiega także wypadkom bę-
dącym następstwem utraty kontroli
nad pojazdem z powodu złej oceny
przez kierowcę warunków panujących
na drodze. Jedynie zachowanie bez-
pieczeństwa, koncentracja i do-
świadczenie kierowcy może zapobiec
wypadkom. Możliwości pojazdu wy-
posażonego w układ ESC nie wolno
wykorzystywać w bezmyślny lub nie-
bezpieczny sposób, narażając tym sa-
mym bezpieczeństwo osób znajdują-
cych się w pojeździe oraz poza nim.Tryby pracy układu ESCWyłącznik układu ESC znaj-
duje się w środkowej części ze-
społu przełączników, obok
włącznika świateł awaryjnych.
Układ ESC włączony
Jest to standardowy tryb pracy układu
ESC w pojazdach z napędem na dwa
koła. Ten tryb jest aktywny po każdym
uruchomieniu pojazdu. Należy z niego
korzystać w większości sytuacji na dro-
dze. Poniżej podano szczególne przy-
padki, kiedy można go wyłączyć.
Częściowe wyłączenie układu ESC
Ten tryb można uaktywnić w każdej
chwili za pomocą wyłącznika układu
ESC.
W trybie częściowego wyłączenia funk-
cja TCS układu ESC, za wyjątkiem
funkcji ograniczonego poślizgu opisanej
w części dotyczącej układu TCS, jest
wyłączona, co sygnalizuje zapalona
lampka kontrolna wyłączenia układu
ESC. W tym trybie układ ESC działa bez możliwości kontroli momentu obro-
towego silnika. Tryb częściowego wyłą-
czenia jest używany podczas jazdy w głę-
bokim śniegu albo na piasku lub żwirze,
kiedy do uzyskania odpowiedniej przy-
czepności jest wymagana większa liczba
obrotów kół niż dozwolona przez układ
ESC. Układ ESC można włączyć po-
nownie w każdej chwili za pomocą jego
wyłącznika. Spowoduje to przywrócenie
normalnego trybu działania układu
ESC.
UWAGA: Aby poprawić przyczep-
ność kół pojazdu podczas jazdy z
łańcuchami przeciwśniegowymi albo
podczas ruszania w głębokim śniegu,
na piasku lub na żwirze, można uak-
tywnić tryb częściowego wyłączenia
układu, używając wyłącznika układu
ESC. Po ustąpieniu warunków, które
wymusiły uaktywnienie trybu częścio-
wego wyłączenia układu ESC, należy
go ponownie włączyć poprzez po-
nowne naciśnięcie wyłącznika. Można
to zrobić podczas jazdy.
285
Page 292 of 420

OSTRZEŻENIE!
W trybie częściowego wyłączenia nie
działa funkcja ograniczania mocy sil-
nika przez układ ESC. Dlatego za-
awansowane funkcje stabilizacji po-
jazdu przez układ ESC działają w
ograniczonym zakresie.
Lampka sygnalizująca usterkę/
działanie układu ESC oraz lampka
sygnalizująca wyłączenie układu ESC
Lampka sygnalizująca usterkę/
działanie układu ESC na ze-
stawie wskaźników zapala się
po włączeniu zapłonu. Po-
winna zgasnąć po uruchomieniu silnika.
Jeśli lampka sygnalizująca usterkę/
działanie układu ESC stale świeci podczas
pracy silnika, w układzie ESC została wy-
kryta usterka. Jeśli lampka nadal świeci po
kilkukrotnym włączeniu zapłonu, a po-
jazd przejechał już kilka kilometrów z
prędkością powyżej 48 km/h, należy jak
najszybciej zwrócić się do autoryzowa-
nego dealera w celu zdiagnozowania i roz-
wiązania problemu.
Lampka sygnalizująca usterkę/działanie
układu ESC (znajdująca się na zestawie
wskaźników) zaczyna migać, jak tylko
opony tracą przyczepność i uaktywnia
się układ ESC. Lampka sygnalizująca
usterkę/działanie układu ESC miga
również, gdy uaktywnia się układ TCS.
Jeśli lampka sygnalizująca usterkę/
działanie układu ESC miga podczas
przyspieszania, zmniejszyć nacisk na pe-
dał przyspieszenia i wcisnąć go tylko w
minimalnym wymaganym stopniu.
Prędkość i styl jazdy należy dostosowy-
wać do panujących warunków drogo-
wych.
UWAGA:
• Lampka sygnalizująca usterkę/ działanie układu ESC i lampka syg-
nalizująca wyłączenie układu ESC
zapalają się na chwilę po każdym
włączeniu zapłonu.
• Po każdym włączeniu zapłonu układ ESC jest w trybie włączenia, nawet
jeśli został poprzednio wyłączony.
• Gdy układ ESC się uaktywnia, gene- ruje odgłosy brzęczenia i klikania.
Jest to zjawisko normalne; dźwięki te wyciszą się, gdy układ ESC prze-
stanie być aktywny po zakończeniu
manewru, który spowodował uak-
tywnienie układu.
Lampka sygnalizująca wyłą-
czenie układu ESC informuje
kierowcę, że układ stabilizacji
toru jazdy jest wyłączony.
UKŁAD STABILIZACJI
PRZYCZEPY (TSC)
Układ TSC wykorzystuje czujniki za-
montowane w pojeździe do wykrywania
sytuacji, w których przyczepa zbyt
mocno kołysze się na boki i podejmuje
odpowiednie działania mające na celu
próbę ustabilizowania przyczepy. Układ
może zmniejszyć moc silnika i przyha-
mować odpowiednie koło (koła), aby
przeciwdziałać kołysaniu się przyczepy.
Układ TSC uaktywnia się automatycz-
nie w chwili wykrycia nadmiernego ko-
łysania się przyczepy. Nie wymagane jest
żadne działanie ze strony kierowcy. Na-
leży mieć na uwadze, że układ TSC nie
jest w stanie zapobiegać kołysaniu się
wszystkich rodzajów przyczep. Podczas
286
Page 293 of 420

holowania przyczepy należy zawsze za-
chowywać szczególną ostrożność i prze-
strzegać zaleceń dotyczących obciążenia
haka holowniczego. Dodatkowe infor-
macje znajdują się w części „Holowanie
przyczepy” w niniejszym rozdziale. Gdy
układ TSC jest aktywny, miga lampka
sygnalizująca włączenie/usterkę układu
ESC, może nastąpić zmniejszenie mocy
silnika i można odczuć hamowanie po-
szczególnych kół, mające na celu próbę
ustabilizowania toru jazdy przyczepy.
Układ TSC jest wyłączony, gdy układ
ESC jest w trybie częściowego wyłącze-
nia.
OSTRZEŻENIE!
Jeśli układ TSC uaktywnia się pod-
czas jazdy, należy zwolnić samocho-
dem, zatrzymać się w najbliższym
bezpiecznym miejscu i dostosować
obciążenie przyczepy, aby wyelimino-
wać zjawisko kołysania się przyczepy.
UKŁAD ASYSTY PRZY
RUSZANIU POD GÓRĘ
(HSA)
Układ HSA wspomaga kierowcę przy
ruszaniu pod górę. Układ HSA utrzy-
muje ciśnienie w układzie hamulcowym
przez krótki moment po zdjęciu nogi z
pedału hamulca. Jeśli kierowca nie na-
ciśnie pedału przyspieszenia w krótkim
odstępie czasu, układ zwolni ciśnienie z
układu hamulcowego i pojazd stoczy się
ze wzniesienia. Układ zwolni ciśnienie
w układzie hamulcowym proporcjonal-
nie do siły wciśnięcia pedału przyspie-
szenia, w momencie ruszania pojazdu w
odpowiednim kierunku.
INFORMACJE
ZWIĄZANE Z
BEZPIECZEŃSTWEM
OPON
Oznaczenia na oponach
1 — Kod norm
bezpieczeństwa
Departamentu
Transportu USA
(TIN)4 — Maksymalne
obciążenie
2 — Oznaczenie
rozmiaru 5 — Maksymalne
ciśnienie
3 — Opis parame-
trów użytkowych 6 — Klasa ścieral-
ności, przyczepno-
ści i temperatury
287
Page 294 of 420

UWAGA:
• Oznaczenia rozmiarów opon z ko-dem P (opona pojazdu osobowego)
bazują na amerykańskich normach
technicznych. Opony oznaczone
zgodnie z kodem P posiadają na
ściance bocznej wytłoczoną literę
„P”, poprzedzającą oznaczenie roz-
miaru. Przykład: P215/65R15 95H.
• Europejskie oznaczenia rozmiarów opon bazują na europejskich nor-
mach technicznych. Opony ozna-
czone zgodnie z tym standardem
posiadają oznaczenie rozmiaru
wytłoczone na ściance bocznej, roz-
poczynające się od szerokości prze-
kroju. W tym typie oznaczeń roz-
miaru opon nie ma litery „P”.
Przykład: 215/65R15 96H. • Oznaczenia rozmiarów opon z ko-
dem LT (opona lekkiego pojazdu
ciężarowego) bazują na amerykań-
skich normach technicznych. Ozna-
czenia rozmiarów opon z kodem LT
są takie same jak w przypadku opon z
kodem P z tym wyjątkiem, że na
bocznej ściance są wytłoczone litery
„LT”, poprzedzające oznaczenie
rozmiaru. Przykład: LT235/85R16.
•
Zapasowe opony dojazdowe to opony
zaprojektowane wyłącznie do krótko-
trwałego wykorzystania w sytuacjach
awaryjnych. Opony tymczasowych,
kompaktowych kół dojazdowych po-
siadają na ściance bocznej wytłoczoną
literę „T” lub „S” poprzedzającą ozna-
czenie rozmiaru. Przykład: T145/
80D18 103M.
• Oznaczenia opon charakteryzują- cych się dużą nośnością na mokrym
terenie bazują na amerykańskich
normach technicznych i rozpoczy-
nają się od średnicy opony wytłoczo-
nej na ściance bocznej. Przykład:
31x10.5 R15 LT.
288
Page 295 of 420
Tabela rozmiarów opon
PRZYKŁAD:
Oznaczenie rozmiaru: P= rozmiar opony pojazdu osobowego bazujący na amerykańskich normach technicznych
bez dodatkowego symbolu = rozmiar opony pojazdu osobowego bazujący na europejskich normach technicznych
LT = rozmiar opony lekkiego pojazdu ciężarowego bazujący na amerykańskich normach technicznych
T lub S = opona dojazdowa
31 = średnica całkowita w calach
215 = szerokość przekroju w milimetrach
65 = współczynnik profilu w procentach
— stosunek wysokości przekroju do szerokości przekroju opony
10,5 = szerokość przekroju w calach
R = kod konstrukcji
— „R” oznacza konstrukcję radialną
— „D” oznacza konstrukcję diagonalną
15 = średnica obręczy w calach
289
Page 296 of 420

PRZYKŁAD:
Opis parametrów użytkowych: 95= indeks nośności
— kod numeryczny opisujący maksymalne obciążenie, jakie może przenosić opona
H = symbol prędkości
— symbol oznaczający zakres prędkości jazdy, w którym opona może przenosić obciążenie wskazane
przez indeks nośności w określonych warunkach eksploatacyjnych
— prędkość maksymalną określoną przez symbol prędkości powinno się osiągać wyłącznie w określonych
warunkach eksploatacyjnych (tj. ciśnienie powietrza w o ponach, obciążenie pojazdu, warunki drogowe i
prędkość dozwolona przepisami ruchu drogowego)
Oznaczenie obciążenia: bez dodatkowego symbolu = brak jakiegokolwiek oznaczenia tekstowego na ściance bocznej oznacza oponę do
standardowych obciążeń
Extra Load (XL) = opona, która może przenosić zwiększone obciążenia (wzmocniona)
Light Load (LL) = opona, która może przenosić wyłącznie małe obciążenia
C, D, E, F, G = zakres obciążeń powiązany z maksymalnym obc iążeniem, które może przenosić opona przy
określonym ciśnieniu
Maximum Load — maksymalne obciążenie, które dana opona może przenosić
Maximum Pressure — maksymalne ciśnienie, które można zastosować podczas pompowania zimnej opony
290