Page 145 of 316

Gdy hamulec postojowy jest włączony, a wy-
łącznik zapłonu znajduje się w położeniu ON
(wł.), na zestawie wskaźników świeci się
lampka ostrzegawcza hamulców.UWAGA:
• Kiedy hamulec postojowy jest włączony,
a automatyczna skrzynia biegów znajduje
się w położeniu włączonego biegu, lampka
ostrzegawcza hamulców miga. Jeśli zosta-
nie wykryte, że pojazd zaczął się poruszać,
włączy się sygnał dźwiękowy ostrzegający
kierowcę. Przed rozpoczęciem jazdy cał-
kowicie zwolnić hamulec postojowy.
• Ta kontrolka sygnalizuje tylko fakt zaciąg-
nięcia hamulca postojowego. Nie wskazuje
stopnia zaciągnięcia hamulca.
Parkując na wzniesieniu należy skręcić
przednie koła w kierunku krawężnika, jeśli
pojazdu jest ustawiony przodem w dół
wzniesienia. Jeśli pojazdu jest ustawiony
przodem w górę wzniesienia, przednie koła
należy skręcić w kierunku przeciwnym do
krawężnika. W przypadku pojazdów wypo-
sażonych w automatyczną skrzynię biegów
włączyć hamulec postojowy przed przesta-
wieniem dźwigni zmiany biegów w położenie
P. W przeciwnym razie obciążenie mechani-
zmu blokującego może utrudnić wycofaniedźwigni zmiany biegów z położenia P. Ha-
mulec postojowy powinien być włączony za-
wsze, gdy kierowcy nie ma w pojeździe.
OSTRZEŻENIE!
• Nigdy nie ustawiać dźwigni zmiany bie-
gów automatycznej skrzyni w położeniu
P zamiast zaciągania hamulca postojo-
wego. Parkując pojazd, zawsze należy
zaciągać do końca hamulec postojowy,
aby zapobiec ewentualnym obraże-
niom ciała i zniszczeniu mienia wskutek
niezamierzonego ruchu samochodu.
• Wysiadając z pojazdu, należy zawsze
zabrać z niego kluczyk z nadajnikiem
i zablokować zamki drzwi.
• Nie wolno pozostawiać w pojeździe
dzieci bez opieki ani dopuszczać do
sytuacji, w której mogłyby one mieć do-
stęp do niezamkniętego pojazdu. Pozo-
stawianie w samochodzie dzieci bez
opieki jest niebezpieczne z wielu powo-
dów. Grozi to poważnymi obrażeniami
lub śmiercią zarówno dziecka, jak i in-
nych osób. Należy zakazać dzieciom
Dźwignia hamulca postojowego
143
Page 146 of 316

OSTRZEŻENIE!
dotykania hamulca postojowego, pe-
dału hamulca i dźwigni zmiany biegów.
• Nie wolno pozostawiać kluczyka zbliże-
niowego w pojeździe, blisko niego ani
w miejscu dostępnym dla dzieci. Dzie-
cko mogłoby uruchomić podnośniki
szyb, inne mechanizmy lub cały samo-
chód.
• Przed ruszeniem upewnić się, że hamu-
lec postojowy jest całkowicie zwolniony;
nieprzestrzeganie tego zalecenia może
prowadzić do uszkodzenia układu ha-
mulcowego i kolizji.
• Przed wyjściem z pojazdu zawsze na-
leży zaciągać hamulec postojowy do
końca, tak aby pojazd się nie przetoczył
i nie spowodował zniszczeń mienia ani
obrażeń osób. Pamiętać również o po-
zostawieniu dźwigni zmiany biegów
w położeniu P (automatyczna skrzynia
biegów) lub w położeniu R albo pierw-
szego biegu (ręczna skrzynia biegów).
OSTRZEŻENIE!
Nieprzestrzeganie tej zasady może
spowodować, że pojazd samoistnie się
przetoczy i będzie przyczyną zniszczeń
mienia lub obrażeń osób.
PRZESTROGA!
Jeśli lampka kontrolna hamulców pozo-
staje włączona po zwolnieniu hamulca
postojowego, sygnalizowana jest usterka
układu hamulcowego. Układ hamulcowy
powinien zostać niezwłocznie napra-
wiony w autoryzowanej stacji obsługi.
RĘCZNA SKRZYNIA
BIEGÓW — ZALEŻNIE OD
WYPOSAŻENIA
OSTRZEŻENIE!
Pozostawienie pojazdu z niezaciągnię-
tym hamulcem postojowym może być
przyczyną wypadku. Hamulec postojowy
powinien być zawsze zaciągnięty, gdy
w pojeździe nie siedzi kierowca, zwłasz-
cza w przypadku pozostawienia pojazdu
na pochyłości.
PRZESTROGA!
W żadnym wypadku nie opierać nogi na
pedale sprzęgła podczas jazdy lub nie
utrzymywać pojazdu na wzniesieniu po-
przez częściowe wciśnięcie pedału
sprzęgła, ponieważ powoduje to przy-
spieszone zużycie sprzęgła.URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
144
Page 147 of 316

UWAGA:
Przy niskiej temperaturze otoczenia zmiana
biegów może wymagać nieco większej siły,
dopóki olej przekładniowy nie osiągnie właś-
ciwej temperatury roboczej. Jest to zjawisko
normalne.Zmiana biegów
Przed zmianą biegu wcisnąć pedał sprzęgła
do oporu. Puszczając sprzęgło, lekko wcis-
nąć pedał przyspieszenia.
Do ruszania z miejsca należy zawsze uży-
wać pierwszego biegu.
UWAGA:
Normalnym zachowaniem skrzyni biegów
jest wydawanie dźwięków o umiarkowanej
głośności. Dźwięk ten może być najlepiej
słyszalny, gdy pojazd pracuje na biegu jało-
wym w położeniu N przy puszczonym sprzę-
gle, ale można go również usłyszeć podczas
jazdy. Dźwięk ten można też usłyszeć, jeżeli
skrzynia biegów jest rozgrzana. Wydawanie
dźwięku jest normalne i nie wskazuje na
problem ze sprzęgłem ani skrzynią biegów.
Zalecane prędkości, przy których na-
leży zmieniać biegi
Aby używać ręcznej skrzyni biegów w spo-
sób zapewniający niskie zużycie paliwa oraz
wysokie osiągi, biegi należy zmieniać na
wyższe przy prędkościach zalecanych w ta-
beli. Podczas przyspieszania biegi należy
zmieniać przy podanych prędkościach jazdy.
Jeżeli pojazd jest bardzo obciążony lub ho-
luje przyczepę, zalecane prędkości zmiany
biegów mogą nie mieć zastosowania.
Prędkości, przy których należy zmieniać biegi w pojazdach z ręczną skrzynią biegów – KM/H (MPH)
Silnik Biegi 1 na 2 2 na 3 3 na 4 4 na 5 5 na 6
3.6LPrzyspieszanie 24 (15) 39 (24) 55 (34) 76 (47) 90 (56)
Stała prędkość 16 (10) 31 (19) 43 (27) 60 (37) 66 (41)
Schemat zmiany biegów
145
Page 148 of 316

UWAGA:
Prędkości przedstawione w powyższej tabeli
dotyczą wyłącznie trybów 2H i 4H – prędko-
ści dla trybu 4L byłyby znacznie niższe.
Redukowanie biegu
Podczas zjeżdżania ze stromych wzniesień
zaleca się redukcję z biegów wyższych na
niższe, aby zredukować obciążenie układu
hamulcowego. Oprócz tego redukcja biegów
w odpowiednim czasie gwarantuje lepsze
przyspieszenie, jeżeli kierowca zdecyduje
się na zwiększenie prędkości. Biegi należy
redukować stopniowo. Redukować biegi po
kolei, aby nie przeciążać sprzęgła i nie wy-
muszać zbyt wysokiej prędkości obrotowej
silnika.
OSTRZEŻENIE!
Nie należy redukować biegu w celu ha-
mowania silnikiem podczas jazdy po śli-
skiej nawierzchni. Koła napędowe mogą
stracić przyczepność i pojazd może
wpaść w poślizg.
PRZESTROGA!
• Pomijanie biegów i zmiana biegu na
niższy przy wyższych prędkościach po-
jazdu może spowodować uszkodzenie
silnika i układów sprzęgła. Każda próba
przełączenia na niższy bieg przy wciś-
niętym pedale sprzęgła może spowodo-
wać uszkodzenie układu sprzęgła.
Zmiana biegu na niższy i zwolnienie
pedału sprzęgła może doprowadzić do
uszkodzenia silnika.
• Zjeżdżając ze wzniesienia należy pa-
miętać, aby za każdym razem reduko-
wać przełożenie tylko o jeden bieg i nie
wymuszać zbyt wysokiej prędkości ob-
rotowej silnika, ponieważ mogłoby to
spowodować uszkodzenie silnika oraz
tarczy sprzęgła, nawet przy wciśniętym
pedale sprzęgła. Jeśli skrzynka roz-
dzielcza jest przełączona na niski za-
kres, prawdopodobieństwo uszkodze-
nia silnika i sprzęgła jest znacznie
mniejsze.
PRZESTROGA!
• Nieprzestrzeganie maksymalnych zale-
canych prędkości, przy których należy
zmieniać biegi na niższe, może dopro-
wadzić do uszkodzenia silnika i sprzę-
gła, nawet przy wciśniętym pedale
sprzęgła.
• Zjeżdżanie w dół wzniesienia na niskim
biegu przy wciśniętym pedale sprzęgła
może spowodować uszkodzenie sprzę-
gła.
Maksymalne zalecane prędkości, przy
których należy zmieniać biegi na niż-
sze
PRZESTROGA!
Nieprzestrzeganie maksymalnych zale-
canych prędkości, przy których należy
zmieniać biegi na niższe, może doprowa-
dzić do wymuszenia wysokiej prędkości
obrotowej silnika i uszkodzenia tarczy
sprzęgła, nawet przy wciśniętym pedale
sprzęgła.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
146
Page 149 of 316

Prędkości, przy których należy zmieniać biegi na niższe w pojeździe z ręczną skrzynią biegów km/h (mph)
Biegi 6 na 5 5 na 4 4 na 3 3 na 2 2 na 1
Maksymalna prędkość 129 (80) 113 (70) 81 (50) 48 (30) 24 (15)
UWAGA:
Prędkości przedstawione w powyższej tabeli
dotyczą wyłącznie trybów 2H i 4H – prędko-
ści dla trybu 4L byłyby znacznie niższe.
Włączanie biegu wstecznego
Położenie R można włączać wyłącznie po
całkowitym zatrzymaniu pojazdu. Wcisnąć
pedał sprzęgła i odczekać chwilę, aby ele-
menty układu przeniesienia napędu mogły
wytracić prędkość. Zaczynając od ustawie-
nia N, jednym szybkim i płynnym ruchem
przestawić dźwignię zmiany biegów do poło-
żenia R (kierowca poczuje wyraźne „kliknię-
cie”, gdy dźwignia zmiany biegów będzie
mijać blokadę). Zakończyć ruch, ustawiając
dźwignię zmiany biegów w położeniu R.
Blokada uniemożliwia przypadkowe usta-
wienie dźwigni w położeniu R oraz informuje
kierowcę, że skrzynia biegów znajduje sięw położeniu R. Ze względu na tę funkcję
powolne przełączanie w położenie R może
wymagać użycia większej siły.
AUTOMATYCZNA
SKRZYNIA BIEGÓW —
ZALEŻNIE OD
WYPOSAŻENIA
PRZESTROGA!
Aby nie doszło do uszkodzenia skrzyni
biegów, należy przestrzegać poniższych
zaleceń:
• Dźwignię zmiany biegów przestawiać
w położenie P lub R wyłącznie po całko-
witym zatrzymaniu pojazdu.
• Nie przestawiać dźwigni zmiany biegów
między położeniami P, R,NiD,gdy
silnik pracuje na obrotach wyższych od
obrotów biegu jałowego.
PRZESTROGA!
• Przed włączeniem jakiegokolwiek biegu
pamiętać o mocnym wciśnięciu pedału
hamulca.
UWAGA:
Przed przestawieniem dźwigni zmiany bie-
gów z położenia P należy wcisnąć i przytrzy-
mać pedał hamulca.
OSTRZEŻENIE!
• Ustawienie dźwigni zmiany biegów
w położeniu P nie może zastępować
zaciągnięcia hamulca postojowego.
Opuszczając pojazd zawsze należy za-
ciągać do końca hamulec postojowy,
aby zapobiec ruchowi pojazdu i możli-
wym obrażeniom oraz szkodom.
• Pojazd może się stoczyć i wyrządzić
szkody, jeśli nie zostanie prawidłowo
147
Page 150 of 316

OSTRZEŻENIE!
unieruchomiony w położeniu P. Spróbo-
wać przestawić selektor zmiany biegów
poza położenie P przy zwolnionym pe-
dale hamulca. Przed opuszczeniem po-
jazdu upewnić się, że skrzynia biegów
znajduje się w położeniu P.
• Przestawianie dźwigni zmiany biegów
z położenia P lub N, gdy obroty silnika
są wyższe niż obroty biegu jałowego,
jest niebezpieczne. Jeśli pedał hamulca
nie zostanie mocno wciśnięty, pojazd
może gwałtownie ruszyć do przodu lub
do tyłu. Kierowca może w takiej sytuacji
utracić panowanie nad pojazdem i wje-
chać w kogoś/coś. Biegi umożliwiające
jazdę należy włączać tylko wtedy, gdy
silnik pracuje na biegu jałowym, a pedał
hamulca jest mocno wciśnięty.
• Niekontrolowane ruszenie pojazdu
może stanowić zagrożenie dla osób
znajdujących się w pojeździe oraz
w najbliższym otoczeniu. Tak jak
w przypadku wszystkich pojazdów, ni-
gdy nie należy wychodzić z samo-
chodu, gdy silnik pracuje. Przed opusz-
OSTRZEŻENIE!
czeniem pojazdu należy zawsze całko-
wicie się zatrzymać, a następnie za-
ciągnąć hamulec postojowy, ustawić
dźwignię zmiany biegów w położeniu P
(postojowym), wyłączyć silnik i wyjąć
kluczyk zapłonu. Pojazd jest bezpiecz-
nie unieruchomiony po wyjęciu klu-
czyka z wyłącznika zapłonu i zabloko-
waniu skrzyni biegów w położeniu P.
• Wysiadając z pojazdu, należy zawsze
zabrać z niego kluczyk zapłonu i zablo-
kować zamki drzwi.
• Nie wolno pozostawiać w pojeździe
dzieci bez opieki ani dopuszczać do
sytuacji, w której mogłyby one mieć do-
stęp do niezamkniętego pojazdu. Pozo-
stawianie w samochodzie dzieci bez
opieki jest niebezpieczne z wielu powo-
dów. Grozi to poważnymi obrażeniami
lub śmiercią zarówno dziecka, jak i in-
nych osób. Należy zakazać dzieciom
dotykania hamulca postojowego, pe-
dału hamulca i dźwigni zmiany biegów.
• Nie wolno pozostawiać kluczyka za-
płonu w pojeździe, blisko niego (ani
OSTRZEŻENIE!
w miejscu dostępnym dla dzieci). Dzie-
cko mogłoby uruchomić podnośniki
szyb, inne mechanizmy lub cały samo-
chód.
Blokada parkingowa wyłącznika
zapłonu
Pojazd jest wyposażony w blokadę parkin-
gową wyłącznika zapłonu, która wymaga
przestawienia dźwigni zmiany biegów w po-
łożenie P (postojowe) przed przestawieniem
wyłącznika zapłonu w położenie LOCK/OFF
(Blokada/Wył.). Kluczyk można wyjąć z wy-
łącznika zapłonu jedynie wtedy, gdy wyłącz-
nik zapłonu znajduje się w położeniu LOCK/
OFF (Blokada/Wyłączony). Po wyjęciu
kluczyka dźwignia zmiany biegów zostaje
zablokowana w położeniu P.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
148
Page 151 of 316

UWAGA:
W przypadku usterki system zablokuje klu-
czyk w wyłączniku zapłonu, ostrzegając
w ten sposób kierowcę, że rozwiązanie z za-
kresu bezpieczeństwa nie działa prawid-
łowo. Silnik można wówczas uruchomić i wy-
łączyć, jednak kluczyk będzie można wyjąć
dopiero po wykonaniu naprawy.
Układ blokady hamulca/dźwigni
zmiany biegów
Pojazd jest wyposażony w układ blokady
hamulca/dźwigni zmiany biegów (BTSI),
który utrzymuje dźwignię zmiany biegów
w położeniu P (postojowym) aż do momentu
uruchomienia hamulca. Aby przestawić
dźwignię zmiany biegów z położenia P (po-
stojowe), należy przestawić wyłącznik za-
płonu w położenie ON/RUN (Zapłon) (przy
pracującym lub wyłączonym silniku) i wcis-
nąć pedał hamulca.
Pięciobiegowa automatyczna skrzynia
biegów — zależnie od wyposażenia
Wskaźnik położenia dźwigni zmiany biegów
(na wyświetlaczu zestawu wskaźników)
wskazuje włączony bieg. Nacisnąć pedał ha-mulca, aby przestawić dźwignię zmiany bie-
gów z położenia P (patrz „Układ blokady
hamulców / dźwigni zmiany biegów” w niniej-
szym rozdziale). Aby rozpocząć jazdę, prze-
stawić dźwignię zmiany biegów z położenia
P lub N w położenie D.
Sterowana elektronicznie skrzynia biegów
dostosowuje schemat zmian do sygnałów
kierowcy a także do warunków otoczenia
i warunków drogowych. Układy elektro-
niczne skrzyni biegów samoczynnie się kali-
brują, więc kilka pierwszych zmian biegów
w nowym pojeździe może być nieco gwał-
townych. Jest to normalne zjawisko, a pro-
cedury precyzyjnych zmian biegów wypra-
cują się na dystansie kilkuset kilometrów.
Dźwignię zmiany biegów można przestawić
z położenia D w położenie P lub R wyłącznie,
gdy pedał przyspieszenia jest zwolniony
i pojazd stoi. Należy pamiętać o wciśnięciu
pedału hamulca przy przedstawianiu
dźwigni zmiany biegów między tymi położe-
niami.
Dźwignię zmiany biegów można ustawić
w położeniach P, R, N lub D. Funkcja zmiany
biegów Autostick umożliwia ręczną zmianębiegów. Gdy dźwignia zmiany biegów jest
ustawiona w położeniu D, przesunięcie jej
w lewą lub prawą stronę (–/+) powoduje wy-
branie biegu. Na zestawie wskaźników jest
wówczas wyświetlany aktualnie wybrany
bieg w postaci cyfry 1, 2, 3 itp. Więcej infor-
macji znajduje się w części „AutoStick” ni-
niejszego rozdziału,
Dźwignia zmiany biegów
149
Page 152 of 316

Układ Autostick
Funkcja AutoStick zapewnia kierowcy moż-
liwość ręcznej zmiany biegów, dzięki czemu
ma on większą kontrolę nad pojazdem.
Funkcja AutoStick pozwala na maksymalne
wykorzystanie efektu hamowania silnikiem,
eliminację niepotrzebnych zmian biegów
i poprawę ogólnych osiągów pojazdu.
Funkcja ta pozwala także na większą kon-
trolę nad pojazdem podczas wyprzedzania,
jazdy w mieście, na śliskich nawierzchniach
zimą, w terenie górskim, z przyczepą
i w wielu innych sytuacjach.
Obsługa
Kiedy dźwignia zmiany biegów znajduje się
w położeniu D, zmiana biegów odbywa się au-
tomatycznie z wykorzystaniem pięciu dostęp-
nych biegów. Aby przejść do trybu AutoStick,
popchnąć ustawioną w położeniu D dźwignię
zmiany biegów w prawo lub w lewo (+/-). Naciś-
nięcie symbolu (-) w trybie AutoStick spowo-
duje redukcję biegu o jeden, natomiast użycie
symbolu (+) w trybie AutoStick zachowuje ak-
tualny bieg. Gdy funkcja AutoStick jest ak-
tywna, zestaw wskaźników wyświetla bieżące
położenie skrzyni biegów.
W trybie AutoStick skrzynia biegów będzie
włączać wyższe lub niższe biegi, gdy kie-
rowca wybierze (+/-), pod warunkiem, że
zmiana biegu nie spowoduje zbyt niskich lub
zbyt wysokich obrotów silnika. Skrzynia bie-
gów pozostanie na wybranym przełożeniu
do momentu wybrania innego wyższego lub
niższego biegu, z wyjątkiem wystąpienia
opisanych poniżej sytuacji.
• W razie konieczności skrzynia biegów bę-
dzie automatycznie przełączać się na wyż-
sze biegi, aby zapobiec zbyt wysokim ob-
rotom silnika.
• Wciśnięcie pedału przyspieszenia z dużą
siłą powoduje automatyczną zmianę biegu
na niższy (w celu zwiększenia przyspie-
szenia), gdy jest to konieczne.
• Skrzynia biegów automatycznie zmieni
bieg na niższy, gdy pojazd zacznie zwal-
niać (aby zapobiec zdławieniu silnika), a na
wyświetlaczu zostanie wyświetlone bie-
żące przełożenie.• Skrzynia biegów automatycznie zredukuje
biegi do pierwszego w przypadku zatrzy-
mania pojazdu. Po zatrzymaniu pojazdu
kierowca powinien ręcznie zmieniać biegi
na wyższe (+) wraz ze wzrostem prędkości
jazdy.
• Z miejsca można ruszać na pierwszym lub
na drugim biegu. Włączenie wyższego
biegu (+), gdy pojazd stoi, umożliwia rusze-
nie z drugiego biegu. Ruszanie z drugiego
biegu może być przydatne na śniegu lub
lodzie.
• Układ zignoruje próby włączenia wyższego
biegu przy zbyt małej prędkości jazdy.
• Nie należy korzystać z tempomatu, gdy
włączony jest tryb AutoStick.
• W trybie AutoStick zmiany biegów są bar-
dziej odczuwalne.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
150