115
Wi´ksze nat´˝enie Êwiat∏a bocznych
stron wiàzek Êwietlnych zwi´ksza bez-
pieczeƒstwo jazdy, poniewa˝ umo˝liwia
kierowcy dostrze˝enie innych znajdujà-
cych si´ na skraju drogi (piesi, rowerzy-
Êci, motocykliÊci).
Dla wytworzenia ∏uku elektrycznego
konieczne jest wysokie napi´cie, nato-
miast dla normalnego zasilania wystar-
cza niskie napi´cie.
Reflektory osiàgajà maksymalne na-
t´˝enie oÊwietlenia po oko∏o 0,5 sekun-
dy od w∏àczenia.
Du˝e nat´˝enie oÊwietlenia wytwarza-
ne przez tego typu reflektory wymaga-
∏o zastosowania systemu automatycz-
nego dla utrzymania sta∏ego ustawienia
wiàzek Êwietlnych reflektorów, aby za-
pobiec oÊlepianiu jadàcych z przeciwka
w przypadku hamowania, przyspiesza-
nia lub przewo˝enia ci´˝kiego baga˝u.
System elektromechaniczny dla auto-
matycznego utrzymania sta∏ego usta-
wienia wiàzek Êwietlnych reflektorów
po∏àczony zosta∏ z urzàdzeniem kom-
pensacji pochylenia wiàzek Êwietlnych
reflektorów.˚arówki ksenonowe posiadajà d∏u˝-
szy okres ˝ywotnoÊci, co praktycznie
czyni nieprawdopodobnym ich ewen-
tualne uszkodzenie.
UWAGAW przypadku koniecznoÊci
wymiany ˝arówki nale˝y wykonaç to
wy∏àcznie w ASO Lancii.
REGULACJA USTAWIENIA
ÂWIATE¸ REFLEKTORÓW
(za wyjàtkiem wersji
wyposa˝onych w reflektory
o wy∏adowaniu gazowym Xeno)
Poprawne ustawienie Êwiate∏ reflekto-
rów jest bardzo wa˝ne dla komfortu
i bezpieczeƒstwa jazdy, zarówno dla
prowadzàcego samochód jak i równie˝
dla wszystkich u˝ytkowników drogi.
Ustawienie reflektorów powinno byç
zawsze zgodne z wymaganiami kodek-
su drogowego.
Dla zagwarantowania sobie i innym
u˝ytkownikom drogi najlepszych wa-
runków widocznoÊci podczas jazdy z
zapalonymi Êwiat∏ami, samochód mu-
si mieç zawsze prawid∏owo ustawione
Êwiat∏a reflektorów.Aby sprawdziç i ewentualnie wyregu-
lowaç wiàzki Êwietlne reflektorów zwró-
ciç si´ do ASO Lancii.
KOMPENSACJA USTAWIENIA
ÂWIATE¸ REFLEKTORÓW
(za wyjàtkiem wersji
wyposa˝onych w reflektory
o wy∏adowaniu gazowym Xeno)
Gdy samochód jest obcià˝ony, obni˝a
si´ z ty∏u i w konsekwencji wiàzka
Êwietlna si´ podnosi.
Konieczne jest w tym przypadku przy-
wrócenie poprawnego ustawienia Êwia-
te∏ reflektorów.
Wyregulowaç zawsze Êwia-
t∏a reflektorów, gdy zmie-
nia si´ ci´˝ar przewo˝one-
go baga˝u.
116
ABS
Samochód wyposa˝ony jest w system
hamowania ABS, który zapobiega za-
blokowaniu kó∏ niezale˝nie od warun-
ków drogowych i si∏y nacisku na peda∏
hamulca tak˝e przy hamowaniu gwa∏-
townym.
Interwencja systemu ABS sygnalizo-
wana jest kierowcy lekkim pulsowa-
niem peda∏u hamulca i lekkim ha∏asem.
Nie mo˝e to byç interpretowane jako
uszkodzenie hamulców, ale sygnalizuje
kierowcy, ˝e system ABS interweniuje:
oznacza to, ˝e ko∏a samochodu osiàgn´-
∏y granic´ przyczepnoÊci i trzeba dosto-
sowaç pr´dkoÊç do typu drogi, po któ-
rej si´ podró˝uje.System ABS jest uzupe∏nieniem syste-
mu bazowego hamulcowego; w przy-
padku anomalii wy∏àcza si´ i uk∏ad ha-
mulcowy dzia∏a jak w samochodach
bez ABS.
W tym przypadku, poniewa˝ hamo-
wanie nie jest kontrolowane przez sys-
tem zapobiegajàcy zablokowaniu, na-
le˝y zmniejszyç osiàgi i prowadziç sa-
mochód bardzo ostro˝nie.
Je˝eli kierowca nigdy poprzednio nie
u˝ywa∏ samochodu wyposa˝onego
w ABS, zaleca si´ wykonanie kilka prób
hamowania na drodze, oczywiÊcie
w warunkach bezpiecznych i w pe∏ni
przestrzegajàc przepisów kodeksu dro-
gowego w kraju w którym si´ podró˝u-
je, stosujàc si´ do uwag podanych po-
ni˝ej.
KorzyÊciami wynikajàcymi z ABS
w stosunku do tradycyjnego systemu
hamulcowego jest zapobieganie przed
poÊlizgiem kó∏ podczas hamowania na-
g∏ego, szczególnie w warunkach niskiej
przyczepnoÊci kó∏ do drogi oraz umo˝-
liwienie jednoczesnego hamowanie
i skr´cania bez zablokowania kó∏. Ustawienie korektorem elektrycznym
A(rys. 154)
Pozycja 0– jedna lub dwie osoby na
siedzeniach przednich.
Pozycja 1– pi´ç osób;
Pozycja 2– pi´ç osób i obcià˝ony ba-
ga˝nik
Pozycja 3– osiem osób + obcià˝ony
baga˝nik lub kierowca + maksymalnie
dopuszczalnie obcià˝ony baga˝nik
USTAWIENIE
PRZEDNICH ÂWIATE¸
PRZECIWMGIELNYCH
Aby skontrolowaç i ewentualnie wyre-
gulowaç, zwróciç si´ do ASO Lancii.
rys. 154
L0B0071b
117
Gdy ABS interweniuje
i pulsuje peda∏u hamulca,
nie zwalniaç nacisku na pe-
da∏, ale przytrzymaç peda∏ wciÊni´-
ty; samochód zatrzyma si´ osiàga-
jàc najkrótszà drog´ hamowania
odpowiednio do warunków panujà-
cych na drodze.
Nale˝y jednak pami´taç, ˝e z ABS
droga hamowania zmniejsza si´ za-
wsze: na przyk∏ad podczas jazdy na
drodze po Êwie˝o spad∏ym Êniegu lub
po lodzie droga hamowania b´dzie
d∏u˝sza.
Aby w∏aÊciwie wykorzystaç mo˝liwo-
Êci systemu zapobiegajàcego blokowa-
niu kó∏, w razie koniecznoÊci zapoznaç
si´ z poni˝szymi uwagami:Je˝eli ABS interweniuje,
oznacza to, ˝e zosta∏a osià-
gni´ta graniczna przyczep-
noÊç kó∏ do drogi: dostosowaç jaz-
d´ do warunków dysponowalnej
przyczepnoÊci.
ABS wykorzystuje maksy-
malnà przyczepnoÊç kó∏ do
drogi, ale jej nie zwi´ksza.
Nale˝y wi´c zachowaç ostro˝noÊç
podczas jazdy po drogach Êliskich,
unikajàc niepotrzebnego ryzyka.W przypadku uszkodze-
nia systemu, sygnalizowa-
nej zaÊwieceniem si´ lamp-
ki sygnalizacyjnej
j, zwróciç na-
tychmiast do najbli˝szego ASO Lan-
cii, prowadzàc samochód bardzo
ostro˝nie i unikajàc gwa∏townego
hamowania, aby przywróciç ca∏ko-
wità funkcjonalnoÊç.
Niezb´dne jest, w przypadku hamowa-
nia na zakr´cie, zawsze zachowaç mak-
symalnà uwag´, nawet je˝eli jest ABS.
A przede wszystkim wa˝ne sà wszyst-
kie poni˝sze:
Przestrzegajàc tych uwag uzyska si´
najlepsze osiàgi hamowania w ka˝dych
warunkach.
118
UWAGASamochód wyposa˝ony
w ABS powinien mieç montowane wy-
∏àcznie obr´cze kó∏, opony, ok∏adziny
hamulcowe typu i marki zalecanej
przez Producenta.
Kompletna instalacja posiada elektro-
niczny korektor hamowania o nazwie
EBD (Electronic Brake Distributor),
który rozdziela si∏´ hamowania na ko-
∏a za pomocà centralki i czujników sys-
temu ABS.
Samochód wyposa˝ony
jest w elektroniczny korek-
tor hamowania (EBD).
Równoczesne zaÊwiecenie si´ lam-
pek sygnalizacyjnych
xijprzy
uruchomionym silniku wskazuje na
anomali´ systemu EBD. W tym
przypadku przy gwa∏townym ha-
mowaniu mo˝e wystàpiç zabloko-
wanie kó∏ tylnych i w konsekwen-
cji mo˝liwoÊç poÊlizgu. Prowadziç
bardzo ostro˝nie samochód i zwró-
ciç si´ do ASO Lancii w celu spraw-
dzenia instalacji.ZaÊwiecenie si´ tylko lamp-
ki sygnalizacyjnej
j, przy
uruchomionym silniku,
wskazuje anomali´ tylko systemu
ABS. W tym przypadku tradycyjny
uk∏ad hamulcowy dzia∏a normal-
nie, natomiast nie dzia∏a ABS.
W tych warunkach zmniejszona zo-
stanie równie˝ sprawnoÊç systemu
EBD. Tak˝e w tym przypadku za-
leca si´ zwróciç natychmiast do naj-
bli˝szego ASO Lancii w celu spraw-
dzenia instalacji, prowadzàc samo-
chód bardzo ostro˝nie i unikajàc
gwa∏townego hamowania.Je˝eli zaÊwieci si´ lampka
sygnalizacyjna xniskiego
poziomu p∏ynu hamulco-
wego, zatrzymaç natychmiast sa-
mochód i zwróciç si´ do ASO Lan-
cii. Ewentualny wyciek p∏ynu
z uk∏adu hydraulicznego, spowo-
duje zmniejszenie funkcjonalnoÊci
instalacji hamulcowej.
119
SYSTEMY MBA
i HBA
(gdzie przewidziano)
MBA (Mechanic Brake Assistance)
i HBA (Hydraulic Brake Assistance) sà
systemami zwi´kszajàcymi automa-
tycznie ciÊnienie w uk∏adzie hamulco-
wym w przypadku hamowania gwa∏-
townego. W rzeczywistoÊci w sytuacjach
krytycznych, gdy kierowca naciska zde-
terminowanie na peda∏ hamulca, sys-
tem interweniuje zwi´kszajàc ciÊnienie
w uk∏adzie hamulcowym, aby zagwa-
rantowaç jak najszybsze zatrzymanie
samochodu.
Te dwa systemy zachowujà si´ ana-
logicznie z jedynà ró˝nicà, ˝e zwi´ksza-
nie ciÊnienia w pierwszym przypadku
sterowane jest poprzez centralk´ syste-
mu ESP, a w drugim w sposób me-
chaniczny.
SYSTEM ESP
(gdzie przewidziano)
ESP (Electronic Stability Program)
jest systemem elektronicznej kontroli
stabilnoÊci samochodu, który interwe-
niuje na moment obrotowy i hamuje
w sposób zró˝nicowany ko∏a, w przy-
padku utraty przyczepnoÊci, sprowa-
dzajàcsamochód na w∏aÊciwy tor jazdy.
Podczas jazdy na samochód dzia∏ajà
silne si∏y boczne i wzd∏u˝ne, które mo-
gà byç kontrolowane przez kierowc´,
gdy ko∏a posiadajà dobrà przyczepnoÊç
do nawierzchni drogi. Kiedy przyczep-
noÊç zmniejszy si´ poni˝ej minimalne-
go dopuszczalnego poziomu, samochód
zaczyna zbaczaç z toru jazdy wymaga-
nego przez kierowc´.
W trudnych warunkach jazda po dro-
dze niejednolitej (np. jazda po wybo-
istej, mokrej, oblodzonej lub b∏otnistej
drodze), zmiany pr´dkoÊci (przyspie-
szanie lub hamowanie) i/ lub trajekto-rii jazdy (zakr´ty, lub omijanie prze-
szkód na drodze) mogà spowodowaç
utrat´ przyczepnoÊci kó∏ do drogi.
Gdy czujniki rozpoznajà taki stan,
w którym mo˝e wystàpiç poÊlizg kó∏,
system ESP steruje silnikiem i uk∏adem
hamulcowym wytwarzajàc stabilizujà-
cy moment obrotowy.
Osiàgi systemu w zakresie
bezpieczeƒstwa aktywnego
nie zwalniajà kierowcy
z obowiàzku zachowania maksy-
malnej ostro˝noÊci i unikania ryzy-
ka podczas jazdy. Kierowanie sa-
mochodem powinno byç dostoso-
wane do stanu nawierzchni drogi,
widocznoÊci i ruchu drogowego.
OdpowiedzialnoÊç za bezpieczeƒ-
stwo spoczywa wy∏àcznie na kie-
rowcy samochodu.
120
System ESP pomaga kierowcy utrzy-
maç kontrol´ nad samochodem
w przypadku utraty przyczepnoÊci kó∏
do drogi, ale si∏y wytwarzane przez sys-
tem regulacji w celu kontrolowania
utraty stabilnoÊci samochodu ograni-
czone sà zawsze warunkami przyczep-
noÊci kó∏ do nawierzchni drogi.
FUNKCJONOWANIE SYSTEMU
ESP
System ESP w∏àcza si´ automatycz-
nie przy ka˝dym uruchomieniu silnika;
mo˝na go wy∏àczyç i ponownie w∏àczyç
r´cznie za pomocà naciÊni´cia przyci-
sku A(rys. 155) znajdujàcego si´ w
desce rozdzielczej.G∏ównymi elementami systemu
ESP sà:
– centralka elektroniczna przetwa-
rzajàca sygna∏y przesy∏ane przez ró˝ne
czujniki i si∏owniki, aktywujàc odpo-
wiednie strategie,
– czujnik kàta skr´tu, który rozpo-
znaje pozycj´ kierownicy,
– cztery czujniki rozpoznania pr´d-
koÊci obrotowej ka˝dego z kó∏,
– czujnik ciÊnienia w uk∏adzie ha-
mulcowym,
– czujnik rozpoznania obrotu samo-
chodu wokó∏ osi pionowej;
– czujnik rozpoznania przyspieszenia
bocznego (si∏y odÊrodkowej).Najwa˝niejszym elementem systemu
jest centralka ESP, która na podstawie
danych przesy∏anych przez czujniki za-
montowane w samochodzie oblicza si-
∏y odÊrodkowe wytwarzane, gdy samo-
chód jedzie po zakr´cie. Czujnik odchy-
lenia rozpoznaje obrót samochodu wo-
kó∏ jego osi pionowej. Si∏y odÊrodkowe
wytwarzane podczas jazdy po zakr´cie
sà rozpoznawane przez czujnik przy-
spieszenia bocznego o du˝ej czu∏oÊci.
Dzia∏anie stabilizujàce systemu ESP
oparte jest o obliczenia wykonywane
przez centralk´ elektronicznà systemu,
która przetwarza sygna∏y przesy∏ane
przez czujniki: obrotu kierownicà, przy-
spieszenia bocznego i pr´dkoÊci obroto-
wej ka˝dego ko∏a. Sygna∏y te umo˝li-
wiajà centralce rozpoznanie manewru
jaki kierowca mo˝e wykonaç gdy obra-
ca kierownicà.
rys. 155
L0B0112b
122
– je˝eli jest poÊlizg tylko jednego ko-
∏a nap´dowego, funkcja TC interweniu-
je hamujàc automatycznie tylko to ko-
∏a; dzia∏anie to jest analogiczne jak sa-
moblokowanie mechanizmu ró˝nico-
wego.
Dzia∏anie funkcji TC i ASR jest szcze-
gólnie u˝yteczne w nast´pujàcych wa-
runkach:
– poÊlizgu na zakr´cie ko∏a we-
wn´trznego pod wp∏ywem zmian dy-
namicznych obcià˝enia lub nadmierne-
go przyspieszania,
– zbyt du˝ej mocy przenoszonej na
ko∏a – w stosunku do warunków na-
wierzchni drogi,
– przyspieszenia na drogach o nie-
równej nawierzchni, pokrytej Êniegiem
lub lodem.
– utraty przyczepnoÊci na mokrej na-
wierzchni. Osiàgi w funkcjonowaniu,
w zakresie bezpieczeƒstwa
aktywnego, nie zwalniajà
kierowcy z obowiàzku zachowania
maksymalnej ostro˝noÊci podczas
jazdy. Kierowanie samochodem po-
winno byç dostosowane do stanu
nawierzchni, widocznoÊci i ruchu
drogowego. OdpowiedzialnoÊç za
bezpieczeƒstwo na drodze spoczy-
wa wy∏àcznie na kierowcy samo-
chodu.
Dla prawid∏owego dzia∏a-
nia funkcji TC i ASR ko-
nieczne jest, aby opony
wszystkich kó∏ by∏y tej samej mar-
ki, typu i posiada∏y takie same wy-
miary. Ponadto opony powinny byç
w doskona∏ym stanie.UWAGAPodczas jazdy po drodze
pokrytej Êniegiem, z zamontowanymi
∏aƒcuchami przeciwÊlizgowymi nale˝y
wy∏àczyç system ESP, dezaktywujàc
równoczeÊnie funkcjonowanie TC i ASR;
w tych warunkach nie wyst´puje po-
Êlizg kó∏ nap´dowych i podczas rusza-
nia mo˝liwe jest uzyskanie wi´kszego
momentu.
FUNKCJA MSR
Uzupe∏nieniem systemu jest funkcja
MSR (Motor Scleppmoment Regulung)
regulacji nap´du silnika. Ta funkcja re-
guluje automatycznie moment hamo-
wania silnika przy redukcji biegów;
w przypadku zbyt szybkiej redukcji bie-
gów interweniuje zwi´kszajàc moment
nap´dowy przekazywany z silnika za-
pobiegajàc w ten sposób powstaniu
nadmiernego momentu przekazywane-
mu z kó∏ nap´dowych, które w warun-
kach ma∏ej przyczepnoÊci mogà spowo-
dowaç utrat´ stabilnoÊci samochodu.
123
SYSTEM EOBD
System EOBD (European On Board
Diagnosis) zamontowany w samocho-
dzie jest zgodny z wymaganiami nor-
my 98/69/CE (EURO 3).
System ten przeprowadza w sposób
ciàg∏y diagnostyk´ elementów samo-
chodu zwiàzanych z emisjà zanieczysz-
czeƒ; sygnalizuje u˝ytkownikowi, po-
przez zapalenie si´ lampki sygnalizacyj-
nej
Uw zestawie wskaêników razem
z komunikatem wyÊwietlanym na wy-
Êwietlaczu uszkodzenie tych elementów.Obiektywnym celem systemu jest:
– utrzymywanie pod kontrolà spraw-
noÊci uk∏adu;
– sygnalizowanie nieprawid∏owoÊci
funkcjonowania powodujàcego zwi´k-
szenie emisji zanieczyszczeƒ i przekro-
czenie maksymalnych dopuszczalnych
norm europejskich
– sygnalizowanie koniecznoÊci wy-
miany uszkodzonych elementów.
Ponadto system wyposa˝ony jest
w konektor diagnostyczny do pod∏àcze-
nia odpowiedniego przyrzàdu diagno-
stycznego i odczytania uszkodzeƒ zapa-
mi´tanych w centralce razem ze specy-
ficznymi parametrami diagnostyczny-
mi i funkcjonowania silnika. To spraw-
dzenie mo˝e byç tak˝e wykonane przez
pracowników kontroli ruchu drogowego.
Je˝eli po obróceniu klu-
czyka w wy∏àczniku zap∏o-
nu w po∏o˝enie M lampka
sygnalizacyjna
Unie zaÊwieci si´,
lub podczas jazdy zaÊwieci si´ Êwia-
t∏em ciàg∏ym lub pulsujàcym, nale-
˝y si´ jak najszybciej zwróciç si´ do
ASO Lancii. Dzia∏anie lampki sy-
gnalizacyjnej
Umo˝e byç spraw-
dzone przy pomocy specjalnego
urzàdzenia przez organa kontroli
ruchu drogowego. Przestrzegaç
przepisów obowiàzujàcych w da-
nym kraju, w którym samochód jest
eksploatowany.
UWAGAPo wykonaniu naprawy
i usuni´ciu usterki, ASO Lanciipowin-
na kompleksowo sprawdziç uk∏ad na
stanowisku diagnostycznym i je˝eli oka-
˝e si´ to konieczne, wykonaç prób´ dro-
gowà, która mo˝e wymagaç nawet
d∏u˝szej jazdy.