Poruszajàc si´ w trybie jazdy z nap´dem elektrycznym
W trybie jazdy z nap´dem elektrycznym, jazda z nap´dem elek-
trycznym (wy∏àcznie z wykorzystaniem silnika elektrycznego [trak-
cyjnego]*) jest mo˝liwa. Jednak˝e, w zale˝noÊci od sytuacji, tryb
jazdy z nap´dem elektrycznym mo˝e zostaç anulowany i samochód
b´dzie nap´dzany zarówno za pomocà silnika spalinowego, jak i sil-
nika elektrycznego (trakcyjnego) (
S. 98). Ponadto, gdy poziom
na∏adowania akumulatora trakcyjnego b´dzie bardzo niski, zostanie
automatycznie wybrany tryb jazdy z nap´dem hybrydowym. W celu
wyd∏u˝enia zasi´gu jazdy z nap´dem elektrycznym nale˝y prze-
strzegaç nast´pujàcych zaleceƒ:
Unikaç gwa∏townego przyspieszania i hamowania oraz staraç si´
jechaç p∏ynnie.
Wielokrotne przyspieszanie doprowadzi do szybkiego roz∏adowa-
nia akumulatora trakcyjnego. Tryb jazdy z nap´dem elektrycznym
mo˝e zostaç anulowany podczas przyspieszania.
Ograniczyç pr´dkoÊç. Odleg∏oÊç mo˝liwa do przejechania w try-
bie jazdy z nap´dem elektrycznym znacznie si´ zmniejsza przy
du˝ej szybkoÊci.
*: Zasi´g jazdy z nap´dem elektrycznym mo˝na kontrolowaç za pomocà
wyÊwietlacza wielofunkcyjnego itp. (
S. 210, 226, 233, 250)
Poruszajàc si´ w trybie jazdy miejskiej
W trybie jazdy miejskiej, jazda z nap´dem elektrycznym (wy∏àcznie
z wykorzystaniem silnika elektrycznego [trakcyjnego]) jest mo˝liwa.*
1
Moc silnika jest ograniczona na tym samym poziomie, chyba ˝e
peda∏ przyspieszenia zostanie mocno wciÊni´ty.
Gdy konieczne jest przyspieszenie samochodu, nale˝y mocno
wcisnàç peda∏ przyspieszenia lub wy∏àczyç tryb jazdy miejskiej.
W nast´pujàcych sytuacjach tryb jazdy miejskiej zostanie auto-
matycznie anulowany.*
2
• Gdy jazda w trybie jazdy z nap´dem elektrycznym jest niemo˝-
liwa. (
S. 98)
• Gdy w∏àczony jest uk∏ad aktywnej kontroli pr´dkoÊci jazdy
w pe∏nym zakresie.
• Gdy peda∏ przyspieszenia zostanie mocno wciÊni´ty.
*1: Zasi´g jazdy z nap´dem elektrycznym mo˝na kontrolowaç za pomocà
wyÊwietlacza wielofunkcyjnego itp. (
S. 210, 226, 233, 250)
*
2: W zale˝noÊci od warunków tryb jazdy miejskiej mo˝e zostaç anulo-
wany w sytuacjach innych ni˝ podane powy˝ej.
2-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in95
2
Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
Zalecenia podczas jazdy w ka˝dym z trybów
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 95 (Black plate)
Uzupe∏nianie paliwa
Samochody z hybrydowym uk∏adem nap´dowym typu Plug-in mogà byç na-
p´dzane z wykorzystaniem energii elektrycznej pochodzàcej z zewn´trznego
êród∏a. Jednak nawet poruszajàc si´ samochodem w trybie jazdy z nap´dem
elektrycznym, silnik spalinowy zamontowany w samochodzie jako dodatkowe
êród∏o nap´du i jako êród∏o energii do poruszania si´ w trybie jazdy z nap´-
dem hybrydowym musi byç zasilany paliwem p∏ynnym. Nale˝y kontrolowaç
iloÊç paliwa i uzupe∏niaç paliwo niezw∏ocznie, gdy osiàgnie ono niski poziom.
(
S. 355)
Dzia∏anie silnika spalinowego w trybie jazdy z nap´dem elektrycznym
Nawet je˝eli iloÊç energii w akumulatorze trakcyjnym jest wystarczajàca i za-
si´g jazdy z nap´dem elektrycznym (
S. 210, 226, 233, 250) jest wyÊwietlo-
ny na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym, tryb jazdy z nap´dem elektrycznym (wy-
∏àcznie z wykorzystaniem silnika elektrycznego [trakcyjnego]) mo˝e zostaç
anulowany i w zale˝noÊci od sytuacji wykorzystywane b´dà silnik spalinowy
i silnik elektryczny (trakcyjny) (tryb jazdy z nap´dem elektrycznym zostanie po-
nownie automatycznie w∏àczony, gdy b´dzie to mo˝liwe).
Tryb jazdy z nap´dem elektrycznym mo˝e zostaç anulowany w nast´pujàcych
sytuacjach:
Gdy pr´dkoÊç samochodu jest wi´ksza ni˝ oko∏o 135 km/h.
Gdy chwilowo potrzebna jest dodatkowa moc, np. gdy peda∏ przyspieszenia
zostanie mocno wciÊni´ty lub podczas gwa∏townego przyspieszania.
Gdy temperatura hybrydowego uk∏adu nap´dowego jest wysoka.
Samochód sta∏ na s∏oƒcu, jecha∏ pod gór´, jecha∏ z du˝à pr´dkoÊcià itp.
Gdy temperatura hybrydowego uk∏adu nap´dowego jest niska.
Gdy w∏àczone jest ogrzewanie, a temperatura na zewnàtrz spadnie poni-
˝ej -10°C.
Gdy zostanie wciÊni´ty wy∏àcznik usuwania zaparowania przedniej szyby.
(
S. 509)
W sytuacji rozpoznania koniecznoÊci uruchomienia silnika spalinowego.
Samoczynne uruchomienie silnika spalinowego mo˝e nastàpiç równie˝ w sy-
tuacjach innych ni˝ wymienione powy˝ej.
Sytuacje, w których silnik spalinowy mo˝e nie przerwaç pracy
Silnik spalinowy jest uruchamiany i wy∏àczany automatycznie. Jednak w na-
st´pujàcych sytuacjach samoczynne przerwanie pracy tego silnika mo˝e nie
nastàpiç*:
W trakcie jego rozgrzewania.
W trakcie ∏adowania akumulatora trakcyjnego.
Gdy temperatura akumulatora trakcyjnego jest zbyt niska bàdê zbyt wysoka.
Gdy zostanie wciÊni´ty wy∏àcznik usuwania zaparowania przedniej szyby.
(
S. 509)
*: Samoczynne przerwanie pracy silnika spalinowego mo˝e nie nastàpiç rów-
nie˝ w sytuacjach innych ni˝ wymienione powy˝ej.
982-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 98 (Black plate)
Je˝eli samochód nie jest u˝ywany przez d∏u˝szy czas
Akumulator 12-woltowy mo˝e ulec roz∏adowaniu. W takim przypadku nale-
˝y na∏adowaç akumulator 12-woltowy. (
S. 573)
W celu zapobiegania roz∏adowaniu akumulatora trakcyjnego nale˝y na∏ado-
waç akumulator trakcyjny z zewn´trznego êród∏a zasilania lub uruchomiç
hybrydowy uk∏ad nap´dowy raz na 2 lub 3 miesiàce i wybraç przyciskiem
rozruchu stan wy∏àczony, gdy silnik spalinowy zostanie automatycznie wy-
∏àczony. (Je˝eli silnik spalinowy nie uruchomi si´ po oko∏o 10 sekundach od
momentu zaÊwiecenia si´ lampki kontrolnej stanu gotowoÊci „READY”,
przyciskiem rozruchu mo˝na wybraç stan wy∏àczony bez podejmowania
dalszych czynnoÊci.)
Je˝eli samochód zostanie pozostawiony z pod∏àczonym przewodem ∏adujà-
cym, zu˝ycie energii elektrycznej zgromadzonej w akumulatorze 12-wolto-
wym wzroÊnie na skutek dzia∏aƒ kontrolnych, takich jak sprawdzanie ró˝nych
uk∏adów. Je˝eli przewód ∏adujàcy nie jest ju˝ potrzebny, nale˝y jak najszyb-
ciej od∏àczyç go od samochodu.
Odg∏osy i wibracje charakterystyczne dla samochodu z hybrydowym
uk∏adem nap´dowym
W stanie gotowoÊci do jazdy, kiedy Êwieci si´ lampka kontrolna stanu gotowo-
Êci „READY”, samochód mo˝e nie emitowaç ˝adnych odg∏osów pracy silnika,
jak równie˝ mogà nie byç odczuwalne jakiekolwiek wibracje. Ze wzgl´dów
bezpieczeƒstwa, po zaparkowaniu samochodu, zawsze nale˝y uruchomiç ha-
mulec postojowy i wybraç po∏o˝enie P przek∏adni nap´dowej.
Pracy hybrydowego uk∏adu nap´dowego mogà towarzyszyç charakterystyczne
odg∏osy i wibracje, które nie sà objawem jakiejkolwiek usterki.
Od strony komory silnikowej mo˝e dobiegaç odg∏os pracy silnika elektrycz-
nego (trakcyjnego).
Uruchamianiu i zatrzymywaniu hybrydowego uk∏adu nap´dowego mo˝e
towarzyszyç charakterystyczny odg∏os dobiegajàcy od akumulatora trak-
cyjnego.
Uruchamianiu i zatrzymywaniu hybrydowego uk∏adu nap´dowego mo˝e to-
warzyszyç odg∏os pracy przekaêników elektrycznych dobiegajàcy od strony
umieszczonego za tylnym fotelem samochodu akumulatora trakcyjnego.
Przy otwar tych drzwiach baga˝nika mogà byç s∏yszalne odg∏osy hybrydo-
wego uk∏adu nap´dowego.
Uruchamianiu i zatrzymywaniu silnika spalinowego, jeêdzie z ma∏à pr´dko-
Êcià, a tak˝e pracy na biegu ja∏owym mo˝e towarzyszyç charakterystyczny
odg∏os, dobiegajàcy od strony przek∏adni nap´dowej.
Podczas gwa∏townego przyspieszania mo˝e rozlegaç si´ odg∏os pracy silnika
spalinowego.
Podczas hamowania, kiedy wciÊni´ty jest peda∏ hamulca zasadniczego,
mo˝e rozlegaç si´ charakterystyczny odg∏os, towarzyszàcy procesowi od-
zyskiwania energii hamowania.
Podczas uruchamiania i zatrzymywania silnika spalinowego mogà byç od-
czuwalne wibracje.
Od strony wlotów powietrza mo˝e dobiegaç odg∏os pracy wentylatorów
ch∏odzàcych. (
S. 102)
2-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in99
2
Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 99 (Black plate)
Obs∏uga techniczna, naprawy, recykling i z∏omowanie
W kwestiach dotyczàcych obs∏ugi technicznej, naprawy, recyklingu bàdê z∏o-
mowania tego samochodu nale˝y kontaktowaç si´ z autoryzowanà stacjà ob-
s∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem. Nie wolno samodzielnie
dokonywaç z∏omowania tego samochodu.
1002-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
Podczas ∏adowania akumulatora trakcyjnego
Podczas ∏adowania akumulatora trakcyjnego w czasie parkowania, nale˝y
przestrzegaç poni˝szych Êrodków ostro˝noÊci:
Nieprzestrzeganie ich mo˝e doprowadziç do Êmierci lub powa˝nego zagro-
˝enia dla zdrowia, je˝eli podczas ∏adowania akumulatora trakcyjnego uru-
chomiony zostanie silnik spalinowy.
Nie wolno zatrzymywaç samochodu w pobli˝u materia∏ów ∏atwopalnych.
Nie wolno ∏adowaç akumulatora trakcyjnego w miejscu s∏abo wentylowa-
nym lub w zamkni´tym pomieszczeniu, np. w gara˝u lub na obszarze,
gdzie gromadzi si´ Ênieg.
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 100 (Black plate)
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza, pojawi si´ komunikat ostrze-
gawczy lub zostanie od∏àczony akumulator 12-woltowy
Hybrydowy uk∏ad nap´dowy mo˝e nie daç si´ uruchomiç. W takim przypad-
ku nale˝y ponowiç prób´ uruchomienia. Je˝eli lampka kontrolna stanu goto-
woÊci „READY” nie zaÊwieci si´, nale˝y skontaktowaç si´ z autoryzowanà
stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem.
Wyczerpanie paliwa
W przypadku niemo˝liwoÊci uruchomienia hybrydowego uk∏adu nap´dowego
na skutek wyczerpania paliwa nale˝y nalaç do zbiornika co najmniej takà
iloÊç benzyny, aby zgas∏a lampka ostrzegawcza niskiego poziomu paliwa
(
S. 644). Uruchomienie hybrydowego uk∏adu nap´dowego mo˝e nie byç
mo˝liwe równie˝ w sytuacji, gdy w zbiorniku znajduje si´ niewielka iloÊç pali-
wa. (Gdy samochód stoi poziomo, minimalna iloÊç paliwa, wymagana by zga-
s∏a lampka ostrzegawcza niskiego poziomu paliwa, wynosi oko∏o 7,5 litra. Gdy
samochód stoi na pochy∏oÊci, war toÊç ta mo˝e byç inna.)
Fale elektromagnetyczne
Elementy instalacji wysokiego napi´cia oraz ∏àczàce je ekranowane przewo-
dy elektryczne generujà pole elektromagnetyczne o nat´˝eniu nie odbiega-
jàcym od spotykanego w samochodach o tradycyjnym nap´dzie spalinowym
czy wytwarzanego przez urzàdzenia domowego u˝ytku.
Podczas korzystania z urzàdzeƒ radiowych pochodzàcych od innych pro-
ducentów mogà wystàpiç zak∏ócenia odbioru.
Akumulator trakcyjny (akumulator litowo-jonowy)
Akumulator trakcyjny ma ograniczonà ˝ywotnoÊç.
PojemnoÊç (zdolnoÊç do utrzymywania poziomu na∏adowania) akumulatora
trakcyjnego mo˝e si´ zmniejszaç z czasem u˝ytkowania w sposób taki sam
jak w innych akumulatorach nadajàcych si´ do ponownego ∏adowania.
W zale˝noÊci od otoczenia (temperatura powietrza itp.) i warunków u˝ytkowania,
takich jak sposób jazdy i metoda ∏adowania akumulatora trakcyjnego, wielkoÊç
redukcji pojemnoÊci akumulatora trakcyjnego mo˝e zmieniaç si´ gwa∏townie.
Jest to naturalna cecha akumulatorów litowo-jonowych i nie jest to oznakà
nieprawid∏owoÊci. Pomimo tego, ˝e zasi´g jazdy z nap´dem elektrycznym
zmniejsza si´ wskutek zmniejszania si´ pojemnoÊci akumulatora trakcyjnego,
nie oznacza to znacznego pogorszenia w∏aÊciwoÊci samochodu.
W celu ograniczenia mo˝liwoÊci zmniejszania pojemnoÊci akumulatora trak-
cyjnego nale˝y stosowaç si´ do listy zaleceƒ opisanych na S. 149 „Redukcja
pojemnoÊci akumulatora trakcyjnego”.
2-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in103
2
Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 103 (Black plate)
Uruchamianie hybrydowego uk∏adu nap´dowego podczas wyjàtkowo
niskich temperatur zewn´trznych
Je˝eli akumulator trakcyjny pod wp∏ywem temperatury zewn´trznej jest bar-
dzo zimny (poni˝ej -30°C), uruchomienie hybrydowego uk∏adu nap´dowego
mo˝e byç niemo˝liwe. W takiej sytuacji nale˝y spróbowaç uruchomiç hybry-
dowy uk∏ad nap´dowy ponownie, gdy temperatura na zewnàtrz wzroÊnie, po-
wodujàc podwy˝szenie temperatury akumulatora trakcyjnego itp.
Certyfikat ZgodnoÊci (DoC)
Samochód ten spe∏nia wymogi normy Unii Europejskiej ECE100 (dotyczàcej
bezpieczeƒstwa akumulatorowych pojazdów z nap´dem elektrycznym) w za-
kresie emisji wodoru.
1042-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
Specjalne Êrodki ostro˝noÊci ze wzgl´du na wysokie napi´cie
W samochodzie tym, obok zwyk∏ej instalacji 12-woltowej, wyst´pujà urzà-
dzenia zasilane pràdem elektrycznym o wysokim napi´ciu, zarówno sta∏ym,
jak i przemiennym. Wysokie napi´cie jest niebezpieczne i mo˝e spowodo-
waç poparzenia lub pora˝enie pràdem, w wyniku którego mo˝e dojÊç do
Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Nie wolno dotykaç, rozmontowywaç, wymontowywaç ani wymieniaç
urzàdzeƒ zasilanych wysokim napi´ciem, jak równie˝ ich przewodów
i z∏àczy elektrycznych.
Po uruchomieniu hybrydowy uk∏ad nap´dowy silnie rozgrzewa si´ na
skutek przep∏ywu pràdu. Nale˝y zachowaç odpowiednie Êrodki ostro˝no-
Êci ze wzgl´du na wysokie napi´cie elektryczne i wysokà temperatur´
oraz przestrzegaç zaleceƒ podanych na naklejkach ostrzegawczych.
Nie wolno otwieraç zaÊlepki otworu z∏à-
cza serwisowego znajdujàcej si´ w ba-
ga˝niku. Z∏àcze to wykorzystywane jest
tylko wtedy, gdy samochód znajduje si´
w autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty
lub w innym specjalistycznym warszta-
cie, aby odciàç wysokie napi´cie od
akumulatora trakcyjnego.
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 104 (Black plate)
2-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in105
2
Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
Post´powanie w razie wypadku
Je˝eli samochód uleg∏ wypadkowi, nale˝y przestrzegaç poni˝szych Êrodków
ostro˝noÊci, aby ograniczyç ryzyko Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Zatrzymaç samochód w bezpiecznym miejscu, tak aby uniknàç kolejnej
kolizji, uruchomiç hamulec postojowy, wybraç po∏o˝enie P przek∏adni na-
p´dowej, a nast´pnie wy∏àczyç hybrydowy uk∏ad nap´dowy.
Nie dotykaç ˝adnych przewodów, z∏àczy elektrycznych ani elementów,
które mogà znajdowaç si´ pod wysokim napi´ciem.
Wystajàce wewnàtrz lub na zewnàtrz samochodu jakiekolwiek przewody
elektryczne gro˝à pora˝eniem pràdem. Nie wolno ich dotykaç.
Nie wolno dotykaç akumulatora, je˝eli wycieka z niego lub znajduje si´
na nim jakikolwiek p∏yn.
Je˝eli dojdzie do kontaktu elektrolitu (organiczny elektrolit na bazie w´-
glowej) z akumulatora trakcyjnego ze skórà lub gdy p∏yn taki dostanie si´
do oczu, mo˝e to doprowadziç do Êlepoty lub ran skóry. W takiej sytuacji
nale˝y natychmiast sp∏ukaç oczy lub skór´ du˝à iloÊcià wody i natych-
miast zwróciç si´ po pomoc medycznà.
Je˝eli elektrolit wycieka z akumulatora trakcyjnego, nie nale˝y podchodziç
do samochodu.
Nawet w przypadku gdy akumulator trakcyjny ulegnie uszkodzeniu, jego
wewn´trzna konstrukcja zapobiega wyciekowi du˝ej iloÊci elektrolitu.
Jednak˝e wyciekajàcy elektrolit wytwarza kwasowe opary. Opary te sà
dra˝niàce dla skóry i oczu, a wdychane mogà spowodowaç dotkliwe za-
trucie.
Nie wolno zbli˝aç palàcych si´ lub bardzo goràcych przedmiotów do
elektrolitu. Elektrolit jest ∏atwopalny.
W razie po˝aru nale˝y jak najszybciej wydostaç si´ z samochodu. Nie
wolno u˝ywaç gaÊnicy, która nie jest przeznaczona do urzàdzeƒ elek-
trycznych pod napi´ciem. Niebezpieczne mo˝e byç równie˝ u˝ycie nawet
niewielkiej iloÊci wody.
Je˝eli samochód wymaga holowania, przednie ko∏a muszà byç uniesio-
ne. Je˝eli podczas holowania ko∏a po∏àczone z silnikiem elektrycznym
(trakcyjnym) pozostajà na pod∏o˝u, silnik mo˝e nadal wytwarzaç napi´-
cie elektryczne. Mo˝e to spowodowaç przebicia elektryczne, gro˝àce
po˝arem. (
S. 634)
Dok∏adnie sprawdziç pod∏o˝e pod samochodem. Âlady wycieków mogà
Êwiadczyç o uszkodzeniu uk∏adu paliwowego. W takim przypadku nale˝y
natychmiast opuÊciç samochód.
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 105 (Black plate)
1062-1. Hybrydowy uk∏ad nap´dowy typu Plug-in
Akumulator trakcyjny
W samochodzie tym znajduje si´ szczelny akumulator litowo-jonowy.
Akumulatora tego w ˝adnym wypadku nie nale˝y odsprzedawaç, przeka-
zywaç do dalszej eksploatacji ani poddawaç przeróbkom. Ze wzgl´dów
bezpieczeƒstwa wymontowane ze z∏omowanych pojazdów akumulatory
trakcyjne przyjmowane sà przez autoryzowane stacje obs∏ugi Toyoty lub
inne specjalistyczne warsztaty. Nie nale˝y na w∏asnà r´k´ pozbywaç si´
akumulatora trakcyjnego.
Nieprawid∏owe post´powanie z takim akumulatorem stwarza ryzyko
zaistnienia nast´pujàcych sytuacji, gro˝àcych Êmiercià lub powa˝nymi
obra˝eniami cia∏a:
• Akumulator trakcyjny mo˝e zostaç nieprzepisowo z∏omowany lub po-
rzucony, stwarzajàc zagro˝enie dla Êrodowiska i gro˝àc pora˝eniem
pràdem w razie przypadkowego dotkni´cia cz´Êci znajdujàcej si´ pod
wysokim napi´ciem.
• Akumulator trakcyjny przeznaczony jest do u˝ytku wy∏àcznie w danym
samochodzie. Wykorzystywanie go poza samochodem lub poddawa-
nie jakimkolwiek przeróbkom grozi na przyk∏ad pora˝eniem pràdem,
wytworzeniem wysokiej temperatury, emisjà dymu, eksplozjà lub wycie-
kiem elektrolitu.
Szczególnie wysokie ryzyko nieszcz´Êliwego wypadku dotyczy osoby,
której samochód ten zostanie odsprzedany lub przekazany, poniewa˝
mo˝e ona nie byç Êwiadoma tych zagro˝eƒ.
Pozostawienie akumulatora trakcyjnego w z∏omowanym samochodzie
stwarza potencjalne ryzyko pora˝enia pràdem w razie dotkni´cia elemen-
tów instalacji wysokiego napi´cia, przewodów lub z∏àczy elektrycznych.
Zu˝yte akumulatory trakcyjne powinny zostaç przekazane autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi. W razie
nieprzestrzegania odpowiedniej procedury z∏omowania akumulatory te
mogà doprowadziç do pora˝enia pràdem, a w rezultacie do Êmierci lub
powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
69 PRIUS Plug_in OM47A89E 9/2/17 8:40 Page 106 (Black plate)