żenie LOCK/OFF (Blokada/Wyłączony), od-
czekać 10 do 15 sekund i powtórzyć
procedurę normalnego rozruchu.
Bardzo niska temperatura otoczenia
(poniżej –22°F lub −30°C)
Aby rozruch silnika przebiegał prawidłowo
w tak niskich temperaturach, zaleca się sto-
sowanie podgrzewacza bloku cylindrów
z zewnętrznym zasilaniem elektrycznym (do
zakupienia u autoryzowanego dealera).
Postępowanie w przypadku
nieudanych prób uruchomienia
silnika
OSTRZEŻENIE!
• Podejmując próbę uruchomienia sil-
nika, nie wolno wlewać paliwa ani in-
nych łatwopalnych płynów do otworu
wlotu powietrza do przepustnicy. Mo-
głoby to doprowadzić do gwałtownego
pożaru skutkującego poważnymi obra-
żeniami.
OSTRZEŻENIE!
• Nie pchać ani nie holować pojazdu
w celu uruchomienia silnika. Pojazdów
wyposażonych w automatyczną skrzy-
nię biegów nie można uruchomić w ten
sposób. Niespalone paliwo mogłoby
przedostać się do katalizatora i zapalić
się po uruchomieniu silnika, uszkadza-
jąc katalizator i pojazd.
• Jeśli w pojeździe rozładował się aku-
mulator, można użyć przewodów rozru-
chowych, aby doprowadzić zasilanie
niezbędne do rozruchu silnika z akumu-
latora wspomagającego lub z akumula-
tora znajdującego się w innym pojeź-
dzie. Ten typ rozruchu może być
niebezpieczny, jeśli jest wykonywany
w sposób nieprawidłowy. Więcej infor-
macji znajduje się w części „Urucha-
mianie z wykorzystaniem zewnętrz-
nego akumulatora” rozdziału „W
sytuacjach awaryjnych”.Bez funkcji Tip Start (automatycznego
uruchamiania silnika po jednokrotnym
przekręceniu kluczyka w stacyjce) — wy-
łącznie w wersji z ręczną skrzynią biegów
Jeśli silnika nie można uruchomić zgodnie
z procedurą „Normalny rozruch” lub „Bardzo
niska temperatura otoczenia”, może on być
zalany. Wcisnąć do końca pedał przyspie-
szenia i przytrzymać go w tym położeniu
podczas rozruchu silnika. To powinno spo-
wodować usunięcie nadmiaru paliwa w przy-
padku zalania silnika.
PRZESTROGA!
Aby uniknąć uszkodzenia rozrusznika,
nie wolno uruchamiać go na dłużej niż
15 sekund. Przed kolejną próbą odczekać
od 10 do 15 sekund.
Jeżeli doszło do zalania silnika, może on
zostać uruchomiony, ale nie być w stanie
kontynuować pracy po zwolnieniu kluczyka.
W takim przypadku ponownie uruchomić sil-
nik, trzymając całkowicie wciśnięty pedał
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
138
przyspieszenia. Pedał przyspieszenia i klu-
czyk należy puścić dopiero, gdy silnik za-
cznie płynnie pracować.
Jeżeli po dwóch 15-sekundowych próbach
rozruchu silnika z całkowicie wciśniętym pe-
dałem przyspieszenia silnik nadal nie daje
się uruchomić, powtórzyć procedurę „Nor-
malny rozruch” lub „Bardzo niska tempera-
tura otoczenia”.
Z funkcją Tip Start (automatycznym uru-
chamianiem silnika po jednokrotnym
przekręceniu kluczyka w stacyjce) — wy-
łącznie w wersji z automatyczną skrzynią
biegów
Jeśli silnika nie można uruchomić zgodnie
z procedurą „Normalny rozruch” lub „Bardzo
niska temperatura otoczenia”, może on być
zalany. W celu usunięcia ewentualnego nad-
miaru paliwa wcisnąć całkowicie pedał przy-
spieszenia i przytrzymać go w tym położe-
niu. Następnie przestawić wyłącznik
zapłonu w położenie START (Praca) i zwol-
nić go natychmiast po uruchomieniu roz-
rusznika. Rozrusznik wyłączy się automa-
tycznie po 10 sekundach. W takiej sytuacji
zwolnić pedał przyspieszenia, ustawić wy-łącznik zapłonu w położeniu LOCK (blo-
kada), odczekać 10–15 sekund, a następnie
powtórzyć procedurę „Normalny rozruch”.
PRZESTROGA!
Aby nie doszło do uszkodzenia rozrusz-
nika, przed ponowną próbą odczekać 10–
15 sekund.
Po uruchomieniu
Prędkość wolnych obrotów sterowana jest
automatycznie i spada wraz z rozgrzaniem
silnika.
Normalny rozruch — silnik
wysokoprężny
1. W celu uruchomienia silnika należy naj-
pierw ustawić dźwignię zmiany biegów
w położeniu N lub P.
2. Ustawić kluczyk zapłonu w pozycji ON
(Włączony).
3. Monitorować stan lampki „Czekaj na roz-
ruch” w zestawie wskaźników. Więcej in-
formacji znajduje się w części „Deska
rozdzielcza” w rozdziale „Prezentacja de-ski rozdzielczej”. Lampka zapali się przy-
najmniej na dwie sekundy, zależnie od
temperatury silnika. Gdy lampka „Czekaj
na rozruch” zgaśnie, można uruchomić
silnik.
4. Funkcja Tip Start (automatyczne urucha-
mianie silnika po jednokrotnym przekrę-
ceniu kluczyka w stacyjce) — wyłącznie
w wersji z automatyczną skrzynią biegów
Niewciskać pedału przyspieszenia.
Ustawić wyłącznik zapłonu w położeniu
START (Rozruch) i zwolnić kluczyk. Roz-
rusznik będzie kontynuował pracę i auto-
matycznie wyłączy się po uruchomieniu
silnika. Jeśli silnik się nie uruchomi, roz-
rusznik wyłączy się automatycznie po
25 sekundach. W takiej sytuacji przesta-
wić wyłącznik zapłonu w położenie
LOCK (Blokada), odczekać 25–30 se-
kund, a następnie powtórzyć procedurę
normalnego rozruchu.
139
UWAGA:
Podczas uruchamiania silnika w bardzo
niskiej temperaturze konieczne może
być włączenie rozrusznika nawet na
30 sekund. W razie potrzeby można
przerwać pracę rozrusznika, przesta-
wiając wyłącznik zapłonu do położenia
OFF (Wyłączony).
5. Bez funkcji Tip Start (automatycznego
uruchamiania silnika po jednokrotnym
przekręceniu kluczyka w stacyjce) — wy-
łącznie w wersji z ręczną skrzynią biegów
Przestawić wyłącznik zapłonu w położe-
nie START (Rozruch) i zwolnić go po
uruchomieniu silnika. Jeśli silnik nie uru-
chomi się po 10 sekundach, przestawić
wyłącznik zapłonu w położenie LOCK
(Blokada), odczekać 10 do 15 sekund
i powtórzyć procedurę normalnego roz-
ruchu.
6. Po uruchomieniu silnika pozostawić go
na chodzie przez około 30 sekund przed
rozpoczęciem jazdy. Zapewni to prawid-
łowe smarowanie silnika i turbosprężarki.Rozgrzewanie silnika wysokopręż-
nego
Uniknąć wciskania pedału przyspieszenia
do oporu, gdy silnik jest zimny. Po urucho-
mieniu zimnego silnika stopniowo zwiększyć
prędkość obrotową, aby umożliwić stabiliza-
cję ciśnienia oleju podczas rozgrzewania sil-
nika.
UWAGA:
Duża prędkość i zwiększanie obrotów silnika
bez obciążenia mogą być przyczynami emi-
sji nadmiernej ilości białego dymu z rury
wydechowej i słabych osiągów silnika. Nie
należy zwiększać obrotów silnika powyżej
1200 obr./min bez obciążenia podczas roz-
grzewania silnika, szczególnie przy niskiej
temperaturze otoczenia.
Jeśli temperatura jest niższa niż 0°C (32°F),
należy utrzymywać średnią prędkość obro-
tową silnika przez około pięć minut i dopiero
po tym czasie korzystać z pełnej mocy sil-
nika.
Praca silnika wysokoprężnego na
biegu jałowym — niska temperatura
otoczenia
Unikać długotrwałego pozostawiania silnika
pracującego na biegu jałowym przy tempe-
raturze niższej niż -18°C (0°F). Długi okres
pracy silnika na biegu jałowym może być
szkodliwy, ponieważ temperatura w komo-
rach spalania może spaść poniżej tempera-
tury, w której paliwo ulega całkowitemu spa-
leniu. Niepełne spalanie paliwa powoduje
gromadzenie się nagaru i wilgoci na pier-
ścieniach tłokowych i na dyszach wtryskiwa-
czy. Paliwo, które nie zostało całkowicie spa-
lone, może przedostać się do skrzyni
korbowej, co powoduje rozrzedzenie oleju
i przyczynia się do szybszego zużycia sil-
nika.
Wyłączanie silnika
Poniższa tabela umożliwia szacunkowe
określenie czasu, z jakim silnik powinien
pracować na biegu jałowym, aby prawidłowo
schłodzić turbosprężarkę. Czas ten zależy
od stylu jazdy i obciążenia pojazdu.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
140
Przed wyłączeniem turbodoładowanego
silnika wysokoprężnego zawsze należy
pozostawić silnik pracujący na biegu ja-
łowym przez kilka sekund. Przestrzega-
nie tej zasady zapewnia prawidłowe sma-
rowanie turbosprężarki. Jest to
szczególnie ważne po okresie intensyw-
nej jazdy.Przed wyłączeniem pozostawić silnik pracu-
jący przez kilka minut bez obciążenia. Po
jeździe z pełnym obciążeniem przed wyłą-
czeniem pozostawić silnik pracujący na
biegu jałowym przez trzy do pięciu minut.
Zapewni to prawidłowe odprowadzenie cie-
pła z komór spalania, łożysk, wewnętrznych
elementów i turbosprężarki przez olej silni-kowy i płyn chłodzący. Przestrzeganie po-
wyższego zalecenia jest szczególnie ważne
w przypadku silników z turbodoładowaniem
i chłodnicą powietrza doładowującego.
TABELA CZASU CHŁODZENIA TURBOSPRĘŻARKI
Prowadzenie pojazdu
WarunkiObciążenie Turbosprężarka
TemperaturaCzas pracy silnika na biegu
jałowym (w minutach)
Przed wyłączeniem
Ruszanie i zatrzymywanie Brak obciążenia Niska Poniżej 1
Ruszanie i zatrzymywanie Wartość średnia Średnia 1
Jazda po autostradzie Wartość średnia Średnia 2
Jazdy w mieście Maks. dopuszczalna
masa całkowitaŚrednia
3
Jazda po autostradzie Maks. dopuszczalna
masa całkowitaŚrednia 4
Jazda pod górę Maks. dopuszczalna
masa całkowitaWysoka 5
141
ZALECENIA DOTYCZĄCE
DOCIERANIA SILNIKA
Silnik i układ przeniesienia napędu (prze-
kładnia i most) nie wymagają długiego
okresu docierania.
Przez pierwsze 500 km (300 mil) należy
jeździć z umiarkowaną prędkością. Po prze-
jechaniu pierwszych 100 km (60 mil) zale-
cana jest jazda z prędkością wynoszącą
maksymalnie 80-90 km/h (50-55 mph).
Krótkotrwałe wciśnięcie pedału przyspiesze-
nia do oporu podczas jazdy z ustabilizowaną
prędkością (z uwzględnieniem lokalnych
przepisów ruchu drogowego) przyczynia się
do zwiększenia skuteczności procesu docie-
rania. Maksymalne wciskanie pedału przy-
spieszenia na niskich przełożeniach może
być bardzo niekorzystne dla silnika – należy
tego unikać.Olej silnikowy zalany fabrycznie jest energo-
oszczędnym środkiem smarnym wysokiej
jakości. Przy wymianie oleju należy
uwzględnić warunki atmosferyczne, w jakich
pojazd będzie eksploatowany. Aby wybrać
odpowiednią lepkość i klasę oleju, należy
skorzystać z części „Czynności serwisowe
dealera” w rozdziale „Serwisowanie
i konserwacja”.
PRZESTROGA!
Nigdy nie używać oleju silnikowego bez
dodatków detergentowych lub prostego
oleju mineralnego, gdyż grozi to uszko-
dzeniem silnika.
UWAGA:
Nowy silnik może zużywać pewną ilość oleju
w ciągu pierwszych kilku tysięcy mil (kilome-
trów) przebiegu. Należy traktować to jako
normalny objaw eksploatacji wynikający
z docierania jednostki napędowej, a nie jako
oznakę usterki.
HAMULEC POSTOJOWY
Przed opuszczeniem pojazdu upewnić się,
że hamulec postojowy jest maksymalnie za-
ciągnięty. Należy również pamiętać o pozo-
stawieniu dźwigni zmiany biegów w położe-
niu P (postojowym) (automatyczna skrzynia
biegów) albo wstecznego lub pierwszego
biegu (ręczna skrzynia biegów).
Dźwignia hamulca postojowego znajduje się
na środkowej konsoli. Aby zaciągnąć hamu-
lec postojowy, pociągnąć dźwignię do góry
z dużą siłą. Aby zwolnić hamulec postojowy,
lekko pociągnąć dźwignię, nacisnąć środ-
kowy przycisk i całkowicie opuścić dźwignię.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
142
UWAGA:
Prędkości przedstawione w powyższej tabeli
dotyczą wyłącznie trybów 2H i 4H – prędko-
ści dla trybu 4L byłyby znacznie niższe.
Redukowanie biegu
Podczas zjeżdżania ze stromych wzniesień
zaleca się redukcję z biegów wyższych na
niższe, aby zredukować obciążenie układu
hamulcowego. Oprócz tego redukcja biegów
w odpowiednim czasie gwarantuje lepsze
przyspieszenie, jeżeli kierowca zdecyduje
się na zwiększenie prędkości. Biegi należy
redukować stopniowo. Redukować biegi po
kolei, aby nie przeciążać sprzęgła i nie wy-
muszać zbyt wysokiej prędkości obrotowej
silnika.
OSTRZEŻENIE!
Nie należy redukować biegu w celu ha-
mowania silnikiem podczas jazdy po śli-
skiej nawierzchni. Koła napędowe mogą
stracić przyczepność i pojazd może
wpaść w poślizg.
PRZESTROGA!
• Pomijanie biegów i zmiana biegu na
niższy przy wyższych prędkościach po-
jazdu może spowodować uszkodzenie
silnika i układów sprzęgła. Każda próba
przełączenia na niższy bieg przy wciś-
niętym pedale sprzęgła może spowodo-
wać uszkodzenie układu sprzęgła.
Zmiana biegu na niższy i zwolnienie
pedału sprzęgła może doprowadzić do
uszkodzenia silnika.
• Zjeżdżając ze wzniesienia należy pa-
miętać, aby za każdym razem reduko-
wać przełożenie tylko o jeden bieg i nie
wymuszać zbyt wysokiej prędkości ob-
rotowej silnika, ponieważ mogłoby to
spowodować uszkodzenie silnika oraz
tarczy sprzęgła, nawet przy wciśniętym
pedale sprzęgła. Jeśli skrzynka roz-
dzielcza jest przełączona na niski za-
kres, prawdopodobieństwo uszkodze-
nia silnika i sprzęgła jest znacznie
mniejsze.
PRZESTROGA!
• Nieprzestrzeganie maksymalnych zale-
canych prędkości, przy których należy
zmieniać biegi na niższe, może dopro-
wadzić do uszkodzenia silnika i sprzę-
gła, nawet przy wciśniętym pedale
sprzęgła.
• Zjeżdżanie w dół wzniesienia na niskim
biegu przy wciśniętym pedale sprzęgła
może spowodować uszkodzenie sprzę-
gła.
Maksymalne zalecane prędkości, przy
których należy zmieniać biegi na niż-
sze
PRZESTROGA!
Nieprzestrzeganie maksymalnych zale-
canych prędkości, przy których należy
zmieniać biegi na niższe, może doprowa-
dzić do wymuszenia wysokiej prędkości
obrotowej silnika i uszkodzenia tarczy
sprzęgła, nawet przy wciśniętym pedale
sprzęgła.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
146
Prędkości, przy których należy zmieniać biegi na niższe w pojeździe z ręczną skrzynią biegów km/h (mph)
Biegi 6 na 5 5 na 4 4 na 3 3 na 2 2 na 1
Maksymalna prędkość 129 (80) 113 (70) 81 (50) 48 (30) 24 (15)
UWAGA:
Prędkości przedstawione w powyższej tabeli
dotyczą wyłącznie trybów 2H i 4H – prędko-
ści dla trybu 4L byłyby znacznie niższe.
Włączanie biegu wstecznego
Położenie R można włączać wyłącznie po
całkowitym zatrzymaniu pojazdu. Wcisnąć
pedał sprzęgła i odczekać chwilę, aby ele-
menty układu przeniesienia napędu mogły
wytracić prędkość. Zaczynając od ustawie-
nia N, jednym szybkim i płynnym ruchem
przestawić dźwignię zmiany biegów do poło-
żenia R (kierowca poczuje wyraźne „kliknię-
cie”, gdy dźwignia zmiany biegów będzie
mijać blokadę). Zakończyć ruch, ustawiając
dźwignię zmiany biegów w położeniu R.
Blokada uniemożliwia przypadkowe usta-
wienie dźwigni w położeniu R oraz informuje
kierowcę, że skrzynia biegów znajduje sięw położeniu R. Ze względu na tę funkcję
powolne przełączanie w położenie R może
wymagać użycia większej siły.
AUTOMATYCZNA
SKRZYNIA BIEGÓW —
ZALEŻNIE OD
WYPOSAŻENIA
PRZESTROGA!
Aby nie doszło do uszkodzenia skrzyni
biegów, należy przestrzegać poniższych
zaleceń:
• Dźwignię zmiany biegów przestawiać
w położenie P lub R wyłącznie po całko-
witym zatrzymaniu pojazdu.
• Nie przestawiać dźwigni zmiany biegów
między położeniami P, R,NiD,gdy
silnik pracuje na obrotach wyższych od
obrotów biegu jałowego.
PRZESTROGA!
• Przed włączeniem jakiegokolwiek biegu
pamiętać o mocnym wciśnięciu pedału
hamulca.
UWAGA:
Przed przestawieniem dźwigni zmiany bie-
gów z położenia P należy wcisnąć i przytrzy-
mać pedał hamulca.
OSTRZEŻENIE!
• Ustawienie dźwigni zmiany biegów
w położeniu P nie może zastępować
zaciągnięcia hamulca postojowego.
Opuszczając pojazd zawsze należy za-
ciągać do końca hamulec postojowy,
aby zapobiec ruchowi pojazdu i możli-
wym obrażeniom oraz szkodom.
• Pojazd może się stoczyć i wyrządzić
szkody, jeśli nie zostanie prawidłowo
147
OSTRZEŻENIE!
unieruchomiony w położeniu P. Spróbo-
wać przestawić selektor zmiany biegów
poza położenie P przy zwolnionym pe-
dale hamulca. Przed opuszczeniem po-
jazdu upewnić się, że skrzynia biegów
znajduje się w położeniu P.
• Przestawianie dźwigni zmiany biegów
z położenia P lub N, gdy obroty silnika
są wyższe niż obroty biegu jałowego,
jest niebezpieczne. Jeśli pedał hamulca
nie zostanie mocno wciśnięty, pojazd
może gwałtownie ruszyć do przodu lub
do tyłu. Kierowca może w takiej sytuacji
utracić panowanie nad pojazdem i wje-
chać w kogoś/coś. Biegi umożliwiające
jazdę należy włączać tylko wtedy, gdy
silnik pracuje na biegu jałowym, a pedał
hamulca jest mocno wciśnięty.
• Niekontrolowane ruszenie pojazdu
może stanowić zagrożenie dla osób
znajdujących się w pojeździe oraz
w najbliższym otoczeniu. Tak jak
w przypadku wszystkich pojazdów, ni-
gdy nie należy wychodzić z samo-
chodu, gdy silnik pracuje. Przed opusz-
OSTRZEŻENIE!
czeniem pojazdu należy zawsze całko-
wicie się zatrzymać, a następnie za-
ciągnąć hamulec postojowy, ustawić
dźwignię zmiany biegów w położeniu P
(postojowym), wyłączyć silnik i wyjąć
kluczyk zapłonu. Pojazd jest bezpiecz-
nie unieruchomiony po wyjęciu klu-
czyka z wyłącznika zapłonu i zabloko-
waniu skrzyni biegów w położeniu P.
• Wysiadając z pojazdu, należy zawsze
zabrać z niego kluczyk zapłonu i zablo-
kować zamki drzwi.
• Nie wolno pozostawiać w pojeździe
dzieci bez opieki ani dopuszczać do
sytuacji, w której mogłyby one mieć do-
stęp do niezamkniętego pojazdu. Pozo-
stawianie w samochodzie dzieci bez
opieki jest niebezpieczne z wielu powo-
dów. Grozi to poważnymi obrażeniami
lub śmiercią zarówno dziecka, jak i in-
nych osób. Należy zakazać dzieciom
dotykania hamulca postojowego, pe-
dału hamulca i dźwigni zmiany biegów.
• Nie wolno pozostawiać kluczyka za-
płonu w pojeździe, blisko niego (ani
OSTRZEŻENIE!
w miejscu dostępnym dla dzieci). Dzie-
cko mogłoby uruchomić podnośniki
szyb, inne mechanizmy lub cały samo-
chód.
Blokada parkingowa wyłącznika
zapłonu
Pojazd jest wyposażony w blokadę parkin-
gową wyłącznika zapłonu, która wymaga
przestawienia dźwigni zmiany biegów w po-
łożenie P (postojowe) przed przestawieniem
wyłącznika zapłonu w położenie LOCK/OFF
(Blokada/Wył.). Kluczyk można wyjąć z wy-
łącznika zapłonu jedynie wtedy, gdy wyłącz-
nik zapłonu znajduje się w położeniu LOCK/
OFF (Blokada/Wyłączony). Po wyjęciu
kluczyka dźwignia zmiany biegów zostaje
zablokowana w położeniu P.
URUCHOMIENIE I OBSŁUGA
148