2016 TOYOTA AURIS tow

8-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych521
8
Sytuacje awaryjne
Lampka sygnalizacyjna poÊlizgu
Sygnalizuje usterk´ uk∏adów:
• Stabilizacji toru jazdy (VSC);
• Kontroli nap´du (TRC); lub
• Wspomagania ruszania na pochy∏oÊci.
Miganie lampki sygnalizuje dzia∏anie uk∏adów stabilizacji toru
jazdy (VSC) i kontroli nap´du (TRC). (
S. 314)
Zleciç niezw∏ocznie sprawdzenie uk∏adów autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsz-
tatowi.
Lampka kontrolna wy∏àczonego uk∏adu wstrzymywania pracy
silnika „Stop & Start”
Sygnalizuje usterk´ uk∏adu wstrzymywania pracy silnika „Stop
& Star t”.
Lampka kontrolna uk∏adu wstrzymywania pracy silnika „Stop &
Star t” zaÊwieci si´, gdy uk∏ad zostanie wy∏àczony:
S. 269
Zleciç niezw∏ocznie sprawdzenie uk∏adu autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsz-
tatowi. Lampka ostrzegawcza uk∏adu wczesnego reagowania w razie
ryzyka zderzenia
Gdy lampka ostrzegawcza miga (i rozlega si´ sygna∏ ostrze-
gawczy):
Sygnalizuje usterk´ uk∏adu wczesnego reagowania w razie ryzyka
zderzenia (PCS).
Zleciç niezw∏ocznie sprawdzenie uk∏adu autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsz-
tatowi.
Gdy lampka ostrzegawcza miga (i nie rozlega si´ sygna∏ ostrze-
gawczy):
Sygnalizuje, ˝e uk∏ad wczesnego reagowania w razie ryzyka
zderzenia (PCS) jest chwilowo nieaktywny, prawdopodobnie ze
wzgl´du na jednà z nast´pujàcych przyczyn:
• Fragment przedniej szyby w pobli˝u czujnika jest brudny, za-
parowany, pokryty kroplami wody, oblodzony, zakryty naklej-
kami itp.
WyczyÊciç brud, zaparowanie, krople wody, lód, naklejki
itp. (
S. 242)
• Temperatura w pobli˝u przedniego czujnika jest powy˝ej do-
puszczalnej war toÊci.
Odczekaç chwil´, a˝ w pobli˝u przedniego czujnika tem-
peratura si´ obni˝y.
Gdy lampka ostrzegawcza Êwieci si´:
Sygnalizuje, ˝e jeden z uk∏adów stabilizacji toru jazdy (VSC)
lub wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS) jest
wy∏àczony lub oba sà wy∏àczone.
Aby w∏àczyç uk∏ad wczesnego reagowania w razie ryzyka
zderzenia (PCS), nale˝y w∏àczyç oba uk∏ady stabilizacji
toru jazdy (VSC) i wczesnego reagowania w razie ryzyka
zderzenia (PCS). (
S. 245, 315) Lampka
ostrzegawczaOpis/Znaczenie/Sposób post´powania
(ZaÊwieca si´)
(W niektórych
wersjach)
(Miga)
(W niektórych
wersjach)
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 521 (Black plate)

8-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych523
8
Sytuacje awaryjne
Lampka ostrzegawcza niezamkni´tych drzwi (sygna∏ ostrze-
gawczy)*3
Sygnalizuje, ˝e jedne z drzwi lub drzwi baga˝nika nie sà ca∏ko-
wicie zamkni´te.
Sprawdziç, czy wszystkie drzwi i drzwi baga˝nika sà zam-
kni´te. Lampka
ostrzegawczaOpis/Znaczenie/Sposób post´powania(W niektórych
wersjach)
(W niektórych
wersjach)
Lampka kontrolna systemu elektronicznego kluczyka
Sygnalizuje usterk´ uk∏adu elektronicznego kluczyka.
Zleciç niezw∏ocznie sprawdzenie uk∏adów autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsz-
tatowi.
Lampka ostrzegawcza niskiego poziomu paliwa
Wersje z zespo∏em wskaêników 3-tarczowym:
Sygnalizuje, ˝e w zbiorniku paliwa pozosta∏o oko∏o 7,5 L paliwa
lub mniej.
Wersje z zespo∏em wskaêników 2-tarczowym:
• Wersje z silnikiem o zap∏onie iskrowym: Sygnalizuje, ˝e w zbior-
niku paliwa pozosta∏o oko∏o 7,5 L paliwa lub mniej.
• Wersje z silnikiem o zap∏onie samoczynnym: Sygnalizuje, ˝e
w zbiorniku paliwa pozosta∏o oko∏o 8,3 L paliwa lub mniej.
Uzupe∏niç paliwo.
Lampka przypominajàca o zapi´ciu pasa bezpieczeƒstwa
kierowcy i pasa˝era na przednim fotelu (sygna∏ ostrzegaw-
czy)*
4
Przypomina kierowcy i pasa˝erowi na przednim fotelu o zapi´ciu
pasa bezpieczeƒstwa.
Zapiàç pas bezpieczeƒstwa.
Je˝eli na miejscu obok kierowcy znajduje si´ pasa˝er,
równie˝ jego pas bezpieczeƒstwa musi zostaç zapi´ty, aby
przerwaç sygnalizacj´ ostrzegawczà.
Lampka przypominajàca o zapi´ciu pasów bezpieczeƒstwa
pasa˝erów na tylnych fotelach (sygna∏ ostrzegawczy)*
4
Przypomina pasa˝erom na tylnych fotelach o zapi´ciu pasów
bezpieczeƒstwa.
Zapiàç pas bezpieczeƒstwa.
(Miga na ˝ó∏to przez
15 sekund)
(W niektórych
wersjach)
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 523 (Black plate)

*1: Sygna∏ ostrzegawczy uruchomionego hamulca postojowego:
Gdy samochód osiàgnie pr´dkoÊç 5 km/h, rozlega si´ sygna∏ akustyczny,
przypominajàc o nieca∏kowitym zwolnieniu hamulca postojowego.
*
2: Je˝eli Êwieci si´ lampka przypominajàca o koniecznoÊci wymiany oleju,
lampka ostrzegawcza uk∏adu filtra czàstek sta∏ych DPF mo˝e nie zgasnàç.
W takiej sytuacji nale˝y zleciç sprawdzenie samochodu autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi.
*
3: Sygnalizacja akustyczna niezamkni´tych drzwi:
Gdy samochód osiàgnie pr´dkoÊç 5 km/h, rozlega si´ sygna∏ akustyczny,
przypominajàc, ˝e drzwi nadal nie zosta∏y zamkni´te.
*
4: Sygnalizacja pasów bezpieczeƒstwa:
Sygna∏ ostrzegawczy przypomina o koniecznoÊci zapi´cia pasów bezpieczeƒ-
stwa kierowcy i pasa˝erów. Sygna∏ ostrzegawczy rozlega si´ przez 30 sekund
po przekroczeniu pr´dkoÊci 20 km/h. Nast´pnie, gdy pas bezpieczeƒstwa
nadal nie zostanie zapi´ty, barwa dêwi´ku ulegnie zmianie, a sygna∏ ostrze-
gawczy b´dzie emitowany przez kolejne 90 sekund.
5248-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych
Lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu
Gdy lampka Êwieci si´ w sposób ciàg∏y:
Sygnalizuje spadek ciÊnienia w ogumieniu na skutek:
• Przyczyn naturalnych (
S. 527)
• Przebicia opony (
S. 537, 551)
Doprowadziç ciÊnienie w oponach do prawid∏owej wartoÊci.
Po kilku minutach lampka zgaÊnie. Je˝eli mimo doprowadze-
nia ciÊnienia w oponach do prawid∏owej wartoÊci lampka nie
zgaÊnie, nale˝y zleciç sprawdzenie uk∏adu autoryzowanej
stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warszta-
towi.
Gdy lampka miga przez 1 minut´, a nast´pnie Êwieci si´ na sta∏e:
Sygnalizuje usterk´ w uk∏adzie monitorowania ciÊnienia w ogu-
mieniu. (
S. 528)
Zleciç sprawdzenie uk∏adu autoryzowanej stacji obs∏ugi
Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi. Lampka
ostrzegawczaOpis/Znaczenie/Sposób post´powania
(W niektórych
wersjach)
G∏ówna lampka ostrzegawcza
Sygna∏ akustyczny oraz migajàca lub zaÊwiecajàca si´ na sta∏e
lampka sygnalizujà, ˝e g∏ówny system ostrzegawczy zarejestro-
wa∏ usterk´.
S. 531(W niektórych
wersjach)
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 524 (Black plate)

Czujnik obcià˝enia przedniego fotela pasa˝era, sygnalizacja niezapi´te-
go pasa bezpieczeƒstwa pasa˝era i sygna∏ ostrzegawczy
Je˝eli na przednim fotelu pasa˝era zostanà umieszczone baga˝e, czujnik
mo˝e zarejestrowaç obcià˝enie, co spowoduje miganie lampki i rozlegnie
si´ sygna∏ ostrzegawczy mimo braku pasa˝era na fotelu.
W przypadku umieszczenia na przednim fotelu pasa˝era dodatkowej po-
duszki czujnik mo˝e nie zareagowaç na obecnoÊç pasa˝era i sygnalizacja
niezapi´tego pasa bezpieczeƒstwa nie b´dzie dzia∏aç prawid∏owo.
Gdy podczas jazdy zaÊwieci si´ lampka sygnalizacyjna usterki
W przypadku ca∏kowitego opró˝nienia zbiornika paliwa zaÊwieca si´ lampka
sygnalizacyjna usterki. Nale˝y natychmiast uzupe∏niç paliwo. Lampka ta po
kilku jazdach zgaÊnie.
Je˝eli lampka sygnalizacyjna usterki nie zgaÊnie, nale˝y jak najszybciej skon-
taktowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym
warsztatem.
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu (wersje
z uk∏adem monitorowania ciÊnienia w ogumieniu)
Gdy opony samochodu dostatecznie ostygnà, nale˝y wykonaç poni˝sze
czynnoÊci.
Sprawdziç i doprowadziç do prawid∏owej war toÊci ciÊnienie w ogumieniu.
Je˝eli lampka ostrzegawcza nie zgaÊnie nawet po kilku minutach, spraw-
dziç, czy ciÊnienie w oponach utrzymuje si´ na prawid∏owym poziomie,
i przeprowadziç kalibracj´ uk∏adu.
W razie wykonania powy˝szych dzia∏aƒ zanim opony wystarczajàco ostygnà,
lampka ostrzegawcza mo˝e zaÊwieciç si´ ponownie.
Lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu mo˝e zaÊwieciç si´ z przy-
czyn naturalnych (wersje z uk∏adem monitorowania ciÊnienia w ogumieniu)
Lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu mo˝e zaÊwieciç si´ z przyczyn
naturalnych, takich jak normalne uchodzenie powietrza z opony czy zmiany
ciÊnienia w oponach na skutek zmian temperatury. W takim przypadku dopro-
wadzenie ciÊnienia w ogumieniu do prawid∏owej war toÊci spowoduje zgaÊni´-
cie lampki ostrzegawczej (po kilku minutach).
W przypadku za∏o˝enia ko∏a zapasowego (wersje z uk∏adem monitoro-
wania ciÊnienia w ogumieniu)
Ko∏o zapasowe nie jest wyposa˝one w zawór z czujnikiem ciÊnienia i przekaê-
nikiem sygna∏u. W przypadku za∏o˝enia ko∏a zapasowego w miejsce pe∏nowy-
miarowego ko∏a z przebità oponà lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu
nie zgaÊnie. Nale˝y wymieniç ko∏o zapasowe na pe∏nowymiarowe ko∏o i wy-
regulowaç ciÊnienie powietrza w oponach. Lampka ostrzegawcza ciÊnienia
w ogumieniu zgaÊnie po kilku minutach.
OkolicznoÊci mogàce powodowaç nieprawid∏owe dzia∏anie ostrzegania
o spadku ciÊnienia w ogumieniu (wersje z uk∏adem monitorowania ciÊnie-
nia w ogumieniu)
S. 470
8-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych527
8
Sytuacje awaryjne
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 527 (Black plate)

Gdy lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu miga przez 1 minut´,
a nast´pnie zaÊwieca si´ na sta∏e (wersje z uk∏adem monitorowania ciÊnie-
nia w ogumieniu)
óWersje z mechanicznym kluczykiem:
Gdy po prze∏àczeniu wy∏àcznika zap∏onu w pozycj´ „ON” cz´sto zdarza si´,
˝e lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu miga przez 1 minut´, a nast´p-
nie zaÊwieca si´ na sta∏e, nale˝y zleciç autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub
innemu specjalistycznemu warsztatowi sprawdzenie samochodu.
óWersje z elektronicznym kluczykiem:
Gdy po wybraniu przyciskiem rozruchu stanu IGNITION ON cz´sto zdarza
si´, ˝e lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu miga przez 1 minut´,
a nast´pnie zaÊwieca si´ na sta∏e, nale˝y zleciç autoryzowanej stacji obs∏ugi
Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi sprawdzenie samochodu.
Sygnalizacja ostrzegawcza
W pewnych sytuacjach, na przyk∏ad w ha∏aÊliwym miejscu lub przy g∏oÊno na-
stawionym systemie audio, sygnalizacja ostrzegawcza mo˝e nie byç s∏yszalna.
Gdy miga lampka przypominajàca o koniecznoÊci wymiany oleju silni-
kowego (wersje z silnikiem o zap∏onie samoczynnym)
Cz´ste przejazdy na krótkich odcinkach i/lub jazda z ma∏à pr´dkoÊcià mogà
spowodowaç szybszà ni˝ zwykle degradacj´ oleju silnikowego, niezale˝nie
od aktualnego przebiegu. W takiej sytuacji b´dzie migaç lampka przypomina-
jàca o koniecznoÊci wymiany oleju silnikowego.
Lampka przypominajàca o koniecznoÊci wymiany oleju silnikowego
(wersje z silnikiem o zap∏onie samoczynnym)
Olej silnikowy i filtr oleju nale˝y wymieniç po przejechaniu ponad 15 000 km od
ostatniej jego wymiany, nawet je˝eli lampka przypominajàca o koniecznoÊci
wymiany oleju w silniku nie zaÊwieci∏a si´.
Istnieje mo˝liwoÊç, ˝e zale˝nie od warunków jazdy i sposobu u˝ytkowania
samochodu lampka przypominajàca o koniecznoÊci wymiany oleju w silniku
zaÊwieci si´ przed przejechaniem 15 000 km.
Lampka ostrzegawcza elektrycznego wspomagania w uk∏adzie kierow-
niczym (sygna∏ ostrzegawczy)
Gdy akumulator jest s∏abo na∏adowany lub w sytuacji chwilowego spadku na-
pi´cia elektrycznego, mo˝e zaÊwieciç si´ lampka ostrzegawcza elektrycznego
wspomagania w uk∏adzie kierowniczym i mo˝e rozlec si´ sygna∏ ostrzegawczy.
5288-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 528 (Black plate)

8-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych529
8
Sytuacje awaryjne
Gdy Êwiecà si´ lampki ostrzegawcze uk∏adu zapobiegajàcego bloko-
waniu kó∏ podczas hamowania (ABS) i uk∏adu hamulcowego
Nale˝y natychmiast zatrzymaç samochód w bezpiecznym miejscu i skontak-
towaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym
warsztatem. Przy hamowaniu samochód b´dzie zachowywaç si´ wysoce
niestabilnie i uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS)
mo˝e zawodziç, co grozi wypadkiem, w wyniku którego mo˝e dojÊç do Êmierci
lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza elektrycznego wspomagania
w uk∏adzie kierowniczym
Przy skr´caniu uk∏ad kierowniczy mo˝e stawiaç znaczny opór.
Je˝eli uk∏ad kierowniczy stawia zwi´kszony opór, nale˝y mocno trzymaç
kierownic´ i do jej obracania u˝ywaç wi´kszej si∏y.
Podczas jazdy w celu wyczyszczenia konwertera katalitycznego DPF
(wersje z silnikiem o zap∏onie samoczynnym)
Podczas jazdy nale˝y zwracaç szczególnà uwag´ na warunki pogodowe,
warunki panujàce na drodze, ukszta∏towanie terenu i nat´˝enie ruchu oraz
jechaç zgodnie z przepisami. Nieprzestrzeganie tego ostrze˝enia mo˝e do-
prowadziç do wypadku, w wyniku którego mo˝e dojÊç do Êmierci lub po-
wa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumieniu (wersje
z uk∏adem monitorowania ciÊnienia w ogumieniu)
Nale˝y zastosowaç si´ do podanych ni˝ej zaleceƒ. Nieprzestrzeganie ich
grozi utratà panowania nad samochodem, w wyniku którego mo˝e dojÊç do
Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a.
Jak najszybciej zatrzymaç samochód w bezpiecznym miejscu. Niezw∏ocz-
nie doprowadziç ciÊnienie w ogumieniu do prawid∏owej war toÊci.
Wersje wyposa˝one w ko∏o zapasowe: Je˝eli mimo doprowadzenia ciÊ-
nienia do w∏aÊciwej war toÊci lampka ostrzegawcza ciÊnienia w ogumie-
niu zaÊwieci si´ ponownie, prawdopodobnie nastàpi∏o przebicie opony.
Sprawdziç stan ogumienia samochodu. Je˝eli opona nie utrzymuje ciÊ-
nienia, nale˝y wymieniç pe∏nowymiarowe ko∏o na ko∏o zapasowe i zleciç
najbli˝szej autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycz-
nemu warsztatowi napraw´ przebitej opony.
Wersje wyposa˝one w awaryjny zestaw naprawczy do ogumienia: Je˝e-
li mimo doprowadzenia ciÊnienia do w∏aÊciwej war toÊci lampka ostrze-
gawcza ciÊnienia w ogumieniu zaÊwieci si´ ponownie, prawdopodobnie
nastàpi∏o przebicie opony. Sprawdziç stan ogumienia samochodu. Je˝e-
li opona nie utrzymuje ciÊnienia, nale˝y naprawiç opon´ za pomocà
awaryjnego zestawu naprawczego do ogumienia.
Unikaç raptownych ruchów kierownicà i gwa∏townego hamowania. W ra-
zie pogorszenia si´ stanu opon stwarza to ryzyko utraty panowania nad
samochodem.
Nag∏y spadek ciÊnienia w oponie w wyniku jej rozerwania lub utraty
szczelnoÊci (wersje z uk∏adem monitorowania ciÊnienia w ogumieniu)
Nag∏y spadek ciÊnienia w oponie mo˝e byç sygnalizowany z pewnym opóê-
nieniem.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 529 (Black plate)

5308-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych
W celu zapewnienia prawid∏owego dzia∏ania uk∏adu monitorowania
ciÊnienia w ogumieniu (wersje z uk∏adem monitorowania ciÊnienia
w ogumieniu)
Nie wolno zak∏adaç opon o odmiennej konstrukcji, ró˝nym wzorze bie˝nika,
pochodzàcych od ró˝nych producentów lub b´dàcych ró˝nymi modelami,
poniewa˝ uk∏ad monitorowania ciÊnienia w ogumieniu mo˝e nie dzia∏aç pra-
wid∏owo.
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza uk∏adu filtra czàstek sta∏ych
DPF (wersje z silnikiem o zap∏onie samoczynnym)
Je˝eli lampka ostrzegawcza uk∏adu filtra czàstek sta∏ych DPF b´dzie Êwie-
ci∏a si´ bez wykonania czyszczenia, po przejechaniu kolejnych 100–300 km
zaÊwieci si´ lampka sygnalizacyjna usterki. W takiej sytuacji nale˝y natych-
miast zleciç sprawdzenie samochodu autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty
lub innemu specjalistycznemu warsztatowi.
Gdy zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza filtra paliwa (wersje z silnikiem
o zap∏onie samoczynnym)
Nale˝y przerwaç jazd´. Kontynuowanie jazdy bez usuni´cia wody z filtra
paliwa doprowadzi do uszkodzenia wysokociÊnieniowej pompy zasilajàcej.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 530 (Black plate)

G∏ówna lampka ostrzegawcza
ZaÊwiecenie si´ lub miganie
g∏ównej lampki ostrzegawczej sy-
gnalizuje, ˝e wyÊwietlony zosta∏
komunikat ostrzegawczy.
WyÊwietlacz wielofunkcyjny
Je˝eli po wykonaniu zalecanych czynnoÊci ponownie pojawi si´ komu-
nikat ostrzegawczy lub zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza, nale˝y
skontaktowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym spe-
cjalistycznym warsztatem.
Lampki ostrzegawcze i sygna∏y ostrzegawcze dzia∏ajà w nast´pujàcy
sposób, zale˝nie od treÊci komunikatu. Je˝eli komunikat oznacza ko-
niecznoÊç sprawdzenia samochodu, nale˝y jak najszybciej zleciç tà
czynnoÊç autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycz-
nemu warsztatowi.
8-2. Post´powanie w sytuacjach awaryjnych531
8
Sytuacje awaryjne
Na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym pojawiajà si´ ostrze˝enia
o wykrytych usterkach lub nieprawid∏owo wykonanych dzia∏a-
niach, a tak˝e informacje o koniecznoÊci wykonania czynnoÊci
serwisowych. Gdy na wyÊwietlaczu wielofunkcyjnym pojawi si´
komunikat ostrzegawczy, nale˝y wykonaç zalecane czynnoÊci.
Gdy zostanie wyÊwietlony komunikat ostrzegawczy
(wersje z zespo∏em wskaêników 2-tarczowym)
Komunikaty i ostrze˝enia
Lampka
ostrze-
gawczaSygna∏
ostrzegawczy*Ostrze˝enie
—
ZaÊwieca
si´Rozlega si´Oznacza wa˝ne zdarzenie, takie jak
usterka uk∏adu zwiàzanego z jazdà
lub mogàce prowadziç do niebez-
pieczeƒstwa, je˝eli nie zostanie wy-
konana procedura naprawcza.
19 IO AURIS OM12J21E 28/5/15 11:31 Page 531 (Black plate)