2018 TOYOTA AVENSIS radio

SPIS TREÂCI4
5-1. Podstawowe informacje
Wersje systemu audio..........318
Przyciski sterujàce systemem
audio w kierownicy ............321
Gniazdo AUX/Gniazdo USB ..322
5-2. U˝ywanie systemu audio
Optymalne wykorzystanie
mo˝liwoÊci systemu audio ...323
5-3. U˝ywanie odbiornika
radiowego
Obs∏uga odbiornika
radiowego ..........................325
5-4. Odtwarzanie p∏yt audio CD
oraz p∏yt z plikami MP3
i WMA
Obs∏uga odtwarzacza
p∏yt CD ...............................331
5-5. U˝ywanie zewn´trznych
urzàdzeƒ
Odtwarzanie dêwi´ku
z odtwarzacza iPod............342
Odtwarzanie dêwi´ku
z pami´ci USB ...................351
Pod∏àczanie zewn´trznych
urzàdzeƒ do gniazda AUX...359
5-6.U˝ywanie urzàdzeƒ Bluetooth
®
System audio/zdalna obs∏uga
telefonu komórkowego
Bluetooth
®..........................360
U˝ywanie przycisków
sterujàcych systemem audio
w kierownicy ......................366
Rejestracja urzàdzenia
Bluetooth
®..........................3675-7. Menu „SETUP”
Obs∏uga menu „SETUP”
(menu „Bluetooth*”) ...........368
Obs∏uga menu „SETUP”
(menu „TEL”)......................371
5-8. System audio z funkcjà
Bluetooth
®
Odtwarzanie dêwi´ku
z przenoÊnego urzàdzenia
Bluetooth
®..........................374
5-9. Zdalna obs∏uga telefonu
komórkowego Bluetooth
®
Obs∏uga po∏àczeƒ
wychodzàcych ...................378
Obs∏uga po∏àczeƒ
przychodzàcych .................380
Rozmawianie przez telefon ..381
5-10.Bluetooth®
Bluetooth®............................383
6-1. U˝ywanie klimatyzacji oraz
usuwanie zaparowania szyb
R´cznie sterowany uk∏ad
klimatyzacji ........................392
Automatycznie sterowany
uk∏ad klimatyzacji...............398
Nagrzewnica spalinowa .......405
Podgrzewanie foteli ..............407
6-2. U˝ywanie oÊwietlenia
pomocniczego
Wykaz lampek oÊwietlenia
pomocniczego....................409
• G∏ówny wy∏àcznik lampek
oÊwietlenia osobistego,
oÊwietlenia wn´trza .........410
• Lampki oÊwietlenia osobistego,
oÊwietlenia wn´trza .........410
• Lampki oÊwietlenia
osobistego .......................410
5System audio
6Elementy wyposa˝enia
wn´trza
*: Bluetooth jest zarejestrowanym znakiem towarowym firmy Bluetooth SIG. Inc.
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 4 (Black plate)

8
Niniejsza instrukcja obs∏ugi obejmuje wszystkie wersje samochodu i objaÊnia ro-
dzaje wyposa˝enia, ∏àcznie z opcjonalnym. Dlatego niektóre informacje mogà
dotyczyç elementów wyposa˝enia niewyst´pujàcych w danym samochodzie.
Wszystkie podane tu informacje i dane techniczne sà aktualne w momencie
druku. Samochody Toyota sà stale doskonalone i w zwiàzku z tym producent
zastrzega sobie prawo wprowadzania ulepszeƒ technicznych bez odnotowania
tego.
W zale˝noÊci od wersji samochody pokazane na ilustracjach mogà ró˝niç si´
od twojego samochodu elementami wyposa˝enia.
Obecnie na rynku dost´pna jest szeroka gama oryginalnych i nieoryginalnych
cz´Êci zamiennych i akcesoriów do samochodów marki Toyota. W przypadku
koniecznoÊci wymiany oryginalnej cz´Êci lub wyposa˝enia, dostarczonych razem
z samochodem, Toyota zaleca zastosowanie jej oryginalnych produktów. Inne
produkty o porównywalnej jakoÊci mogà byç równie˝ u˝yte. Toyota nie mo˝e
uznawaç roszczeƒ gwarancyjnych ani braç odpowiedzialnoÊci za zamontowane
lub u˝yte podczas naprawy cz´Êci i akcesoria, które nie sà jej oryginalnymi pro-
duktami. Wszelkie uszkodzenia i nieosiàganie parametrów eksploatacyjnych,
b´dàce wynikiem u˝ycia nieoryginalnych cz´Êci lub akcesoriów, nie sà obj´te
gwarancjà.
Zainstalowanie nadajnika RF mo˝e powodowaç zak∏ócenia pracy uk∏adów
sterowania elektronicznego w samochodzie, takich jak:
uk∏adu wielopunktowego wtrysku paliwa/sekwencyjnego wielopunktowego
wtrysku paliwa
uk∏adu automatycznego utrzymywania pr´dkoÊci jazdy (w niektórych wersjach)
uk∏adu zapobiegania blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS)
uk∏adu poduszek powietrznych
uk∏adu napinaczy pasów bezpieczeƒstwa
Toyota Safety Sense (w niektórych wersjach)
Dlatego wczeÊniej nale˝y skonsultowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi
Toyoty lub z innym specjalistycznym warsztatem w celu uzyskania specjalnych
zaleceƒ lub dodatkowych instrukcji odnoÊnie monta˝u takiego urzàdzenia.
Dodatkowe informacje o paÊmie cz´stotliwoÊci, poziomie mocy, pozycji ante-
ny oraz Êrodkach ostro˝noÊci podczas instalacji nadajnika RF sà dost´pne na
proÊb´ w autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub w innym specjalistycznym
warsztacie.
Informacje wst´pne
TreÊç instrukcji obs∏ugi
Akcesoria, cz´Êci zamienne i przeróbki samochodu
Monta˝ nadajników RF (nadajnik radiowy)
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 8 (Black plate)

1-1. Zasady bezpiecznej eksploatacji45
1
Dla bezpieczeƒstwa i ochrony
Ârodki ostro˝noÊci dotyczàce poduszek powietrznych
Je˝eli miejsce rozwijania si´ dolnej poduszki powietrznej kierowcy po-
kryte jest folià z tworzywa, nale˝y jà usunàç.
Nie nale˝y stosowaç akcesoriów na siedzenia, które zakrywa∏yby miejsca
nape∏niania si´ bocznych poduszek powietrznych. Mo˝e to spowodowaç
ich wadliwe zadzia∏anie, wy∏àczenie uk∏adu lub przypadkowe nape∏nienie,
co mo˝e groziç Êmiercià lub powa˝nymi obra˝eniami cia∏a.
Nie wolno uderzaç ani obcià˝aç znacznà si∏à miejsc, w których ukryte sà
elementy uk∏adu poduszek powietrznych.
Mo˝e to spowodowaç wadliwe dzia∏anie poduszek powietrznych.
Nie dotykaç ˝adnych cz´Êci sk∏adowych poduszek powietrznych krótko
po ich odpaleniu (nape∏nieniu), poniewa˝ mogà byç goràce.
W razie trudnoÊci z oddychaniem, po odpaleniu poduszek powietrznych,
nale˝y otworzyç drzwi lub okna w celu doprowadzenia powietrza z ze-
wnàtrz bàdê wyjÊç z samochodu, je˝eli jest to bezpieczne. Jak najszyb-
ciej zmyç wszelkie pozosta∏oÊci na skórze, aby uniknàç ewentualnych
podra˝nieƒ.
W przypadku p´kni´cia bàdê innego uszkodzenia miejsc kryjàcych po-
duszki powietrzne, takich jak wk∏adka kierownicy czy pokrycie tapicerskie
przedniego i tylnego s∏upka nadwozia, nale˝y zleciç ich wymian´ autory-
zowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi.
Modyfikacje i z∏omowanie elementów uk∏adu poduszek powietrznych
Ni˝ej wymienionych prac nie nale˝y przeprowadzaç bez konsultacji z autory-
zowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem. Mo˝e
to doprowadziç do uszkodzenia lub przypadkowego odpalenia (nape∏nienia)
poduszek powietrznych, gro˝àc spowodowaniem Êmierci lub powa˝nych ob-
ra˝eƒ cia∏a.
Zamontowanie, wymontowanie, demonta˝ i naprawa poduszek powietrz-
nych.
Naprawa, modyfikacja, wymontowanie bàdê wymiana kierownicy, zespo-
∏u wskaêników, deski rozdzielczej, foteli lub ich obiç, przednich i tylnych
s∏upków nadwozia oraz bocznych kraw´dzi spodniej strony dachu.
Naprawy bàdê modyfikacje przednich b∏otników, przedniego zderzaka
oraz bocznych cz´Êci kabiny samochodu.
Montowanie orurowania ochronnego (np. belki ochronnej, kraty itp.) p∏uga
Ênie˝nego lub wyciàgarki.
Przeróbki zawieszenia samochodu.
Montowanie urzàdzeƒ elektronicznych w rodzaju radiowych urzàdzeƒ
nadawczo-odbiorczych lub odtwarzaczy p∏yt kompaktowych.
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 45 (Black plate)

Podczas podró˝y lotniczej
W przypadku zabrania elektronicznego kluczyka na pok∏ad samolotu nie wol-
no naciskaç ˝adnych jego przycisków. Je˝eli kluczyk przechowywany jest
w baga˝u, nale˝y go odpowiednio zabezpieczyç przed ryzykiem przypadko-
wego naciÊni´cia któregokolwiek z jego przycisków. NaciÊni´cie przycisku
kluczyka powoduje emisj´ fal radiowych, które mogà zak∏óciç dzia∏anie urzà-
dzeƒ pok∏adowych samolotu.
Czynniki powodujàce zak∏ócenie dzia∏ania
ó Wersje z mechanicznym kluczykiem
W ni˝ej wyszczególnionych warunkach bezprzewodowe zdalne sterowanie
mo˝e nie dzia∏aç prawid∏owo:
W pobli˝u obiektów emitujàcych silne pola elektromagnetyczne, takich jak
wie˝e telewizyjne, elektrownie, stacje paliwowe, nadajniki radiowe, du˝e
ekrany wizyjne, lotniska itp.
W przypadku noszenia kluczyka zbezprzewodowym zdalnym sterowaniem
razem z przenoÊnymi urzàdzeniami ∏àcznoÊci w rodzaju radiotelefonów,
telefonów komórkowych, telefonów bezprzewodowych lub innych tego typu
urzàdzeƒ.
W obr´bie zasi´gu dzia∏ania innych kluczyków z bezprzewodowym zdal-
nym sterowaniem.
W przypadku dotykania lub zas∏aniania kluczyka z bezprzewodowym zdal-
nym sterowaniem metalowymi przedmiotami.
Gdy w pobli˝u uruchomione zostaje bezprzewodowe zdalne sterowanie,
emitujàce fale radiowe.
W przypadku noszenia kluczyka z bezprzewodowym zdalnym sterowaniem
wraz z urzàdzeniem emitujàcym pole elektromagnetyczne, takim jak np.
komputer.
Gdy tylna szyba samochodu pokryta jest metalizowanà folià przyciemnia-
jàcà lub zas∏oni´ta innego rodzaju obiektami metalicznymi.
Sedan: Je˝eli jakiÊ metalowy element zosta∏ umieszczony na tylnym pod-
szybiu
ó Wersje z elektronicznym kluczykiem
S. 152
3-1. Informacje podstawowe123
3
Dzia∏anie poszczególnych podzespo∏ów
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 123 (Black plate)

3-1. Informacje podstawowe131
3
Dzia∏anie poszczególnych podzespo∏ów
W celu unikni´cia ryzyka uszkodzenia kluczyka
Nie upuszczaç, nie nara˝aç na uderzenia ani nie zginaç kluczyków.
Nie wystawiaç kluczyków na dzia∏anie wysokiej temperatury przez d∏u˝szy
czas.
Nie dopuszczaç do zamoczenia kluczyka, np. myjàc go w myjce ultradê-
wi´kowej.
Nie mocowaç do kluczyków ani nie pozostawiaç ich w okolicy przedmio-
tów metalowych lub materia∏ów magnetycznych.
Nie rozmontowywaç kluczyków.
Nie przyklejaç do powierzchni kluczyków z bezprzewodowym zdalnym
sterowaniem naklejek lub jakichkolwiek innych przedmiotów.
Nie pozostawiaç kluczyka w pobli˝u obiektów emitujàcych silne pola
elektromagnetyczne, takich jak odbiorniki telewizyjne, systemy audio,
indukcyjne p∏yty grzewcze lub aparatura medyczna w rodzaju sprz´tu te-
rapeutycznego pracujàcego na niskich cz´stotliwoÊciach.
Noszenie elektronicznego kluczyka przy sobie (wersje z elektronicznym
kluczykiem)
Elektroniczny kluczyk nale˝y przechowywaç w odleg∏oÊci co najmniej 10
cm od w∏àczonych urzàdzeƒ elektrycznych. Fale radiowe emitowane przez
te urzàdzenia mogà powodowaç nieprawid∏owe dzia∏anie kluczyka znajdu-
jàcego si´ w odleg∏oÊci mniejszej ni˝ 10 cm.
W przypadku problemów z systemem elektronicznego kluczyka (wersje
z elektronicznym kluczykiem)
Nale˝y dostarczyç samochód wraz ze wszystkimi kluczykami do autoryzo-
wanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innego specjalistycznego warsztatu.
W przypadku zgubienia kluczyka (wersje z elektronicznym kluczykiem)
W przypadku zgubienia kluczyka ryzyko kradzie˝y samochodu znacznie
wzrasta. W takim przypadku nale˝y natychmiast dostarczyç samochód
wraz ze wszystkimi pozosta∏ymi kluczykami do autoryzowanej stacji obs∏ugi
Toyoty lub innego specjalistycznego warsztatu.
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 131 (Black plate)

Funkcja oszcz´dzania energii elektrycznej
W ni˝ej wyszczególnionych przypadkach system elektronicznego kluczyka
przestaje dzia∏aç ograniczajàc ryzyko wyczerpania baterii w elektronicznym
kluczyku oraz roz∏adowania akumulatora.
Gdy elektroniczny kluczyk nie jest u˝ywany przez co najmniej 5 dni.
Gdy elektroniczny kluczyk pozostawiony jest przez co najmniej 10 minut
w odleg∏oÊci nie wi´kszej ni˝ oko∏o 1 m od samochodu.
Dzia∏anie uk∏adu zostaje wznowione, gdy...
Drzwi zostanà zablokowane przy u˝yciu przycisku w klamce.
Drzwi zostanà zablokowane lub odblokowane przy u˝yciu bezprzewodowe-
go zdalnego sterowania. (
S. 133)
Drzwi zostanà zablokowane lub odblokowane przy u˝yciu mechanicznego
kluczyka. (
S. 592)
Czynniki powodujàce zak∏ócenie dzia∏ania
System elektronicznego kluczyka wykorzystuje fale radiowe o niewielkiej mocy.
W ni˝ej wyszczególnionych warunkach mogà nie dzia∏aç prawid∏owo funkcja
dost´pu do samochodu z u˝yciem elektronicznego kluczyka, bezprzewodowe
zdalne sterowanie i elektroniczna blokada rozruchu silnika. (Sposób post´po-
wania w takiej sytuacji:
S. 592)
W przypadku wyczerpania baterii w elektronicznym kluczyku.
W pobli˝u obiektów emitujàcych silne pola elektromagnetyczne, takich jak
wie˝e telewizyjne, elektrownie, stacje paliwowe, nadajniki radiowe, du˝e
ekrany wizyjne, lotniska itp.
W przypadku noszenia elektronicznego kluczyka razem z przenoÊnymi
urzàdzeniami ∏àcznoÊci w rodzaju radiotelefonów, telefonów komórkowych,
telefonów bezprzewodowych lub innych tego typu urzàdzeƒ.
W przypadku dotykania lub zas∏aniania elektronicznego kluczyka metalo-
wymi przedmiotami, takimi jak:
• Kar ty pokryte folià aluminiowà
• Pude∏ka papierosowe z wk∏adkà z folii aluminiowej
• Metalowe por tfele lub pude∏ka
• Monety
• Metalowe urzàdzenia do rozgrzewania d∏oni
• NoÊniki CD lub DVD
W obr´bie zasi´gu dzia∏ania innych kluczyków z bezprzewodowym zdalnym
sterowaniem.
W zasi´gu dzia∏ania innych elektronicznych kluczyków.
W przypadku noszenia elektronicznego kluczyka wraz z urzàdzeniem emi-
tujàcym pole elektromagnetyczne, takim jak:
• Inny elektroniczny kluczyk lub nadajnik bezprzewodowego zdalnego stero-
wania emitujàcy fale radiowe
• Komputer lub notes elektroniczny (PDA)
• Cyfrowy odtwarzacz audio
• PrzenoÊna konsola do gier
Gdy tylna szyba samochodu pokryta jest metalizowanà folià przyciemnia-
jàcà lub zas∏oni´ta innego rodzaju obiektami metalicznymi.
Sedan: Je˝eli jakiÊ metalowy element zosta∏ umieszczony na tylnym pod-
szybiu
1523-2. Otwieranie, zamykanie oraz blokowanie drzwi
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 152 (Black plate)

Uwagi dotyczàce dzia∏ania funkcji dost´pu do samochodu z u˝yciem
elektronicznego kluczyka
Nawet je˝eli elektroniczny kluczyk znajduje si´ w obszarze dzia∏ania (w ob-
szarze detekcji), w nast´pujàcych warunkach funkcja dost´pu do samochodu
z u˝yciem elektronicznego kluczyka mo˝e dzia∏aç nieprawid∏owo:
• Gdy przy próbie zablokowania bàdê odblokowania drzwi kluczyk jest zbyt
blisko szyby bocznej lub zewn´trznej klamki drzwi bàdê znajduje si´ zbyt
nisko lub zbyt wysoko.
• Gdy przy próbie otworzenia pokrywy baga˝nika (sedan)/drzwi baga˝nika
(kombi) kluczyk znajduje si´ zbyt nisko lub zbyt wysoko bàdê zbyt blisko
Êrodkowej cz´Êci tylnego zderzaka.
• Gdy przy próbie uruchomienia silnika lub wybierania stanów operacyj-
nych przyciskiem rozruchu elektroniczny kluczyk znajduje si´ na desce
rozdzielczej, na tylnym podszybiu (sedan)/zas∏onie baga˝nika (kombi),
na pod∏odze, w kieszeni drzwi lub w schowku w desce rozdzielczej.
Wysiadajàc z samochodu, nie nale˝y pozostawiaç elektronicznego kluczyka
na desce rozdzielczej lub w pobli˝u kieszeni drzwi. W zale˝noÊci od warunków
odbioru fal radiowych jego sygna∏y mog∏yby zostaç zarejestrowane przez an-
ten´ na zewnàtrz kabiny, co umo˝liwi∏oby zablokowanie drzwi od zewnàtrz
kabiny, powodujàc ryzyko uwi´zienia elektronicznego kluczyka w samochodzie.
Dopóki elektroniczny kluczyk pozostaje w zasi´gu detekcyjnym, drzwi mogà
zostaç zablokowane i odblokowane przez ka˝dà osob´.
Mo˝liwe jest uruchomienie silnika, je˝eli elektroniczny kluczyk znajduje si´
na zewnàtrz samochodu w pobli˝u szyby.
Gdy na zewn´trznà klamk´ dostanie si´ du˝a iloÊç wody, np. podczas
deszczu lub w myjni samochodowej, mo˝e nastàpiç samoczynne odbloko-
wanie lub zablokowanie drzwi. (Je˝eli jednak drzwi nie zostanà otwar te, po
up∏ywie oko∏o 30 sekund nastàpi ich automatyczne zablokowanie.)
Je˝eli podczas mycia samochodu kluczyki samochodu znajdujà si´ w pobli-
˝u samochodu, a woda dostanie si´ na klamk´, mo˝e nastàpiç niespodzie-
wane zablokowanie lub odblokowanie drzwi. W celu unikni´cia takiej sytuacji
kluczyki nale˝y pozostawiç w odleg∏oÊci nie mniejszej ni˝ 2 m od samocho-
du. Nale˝y post´powaç rozwa˝nie i nie dopuÊciç do zagini´cia kluczyków.
Je˝eli podczas mycia samochodu kluczyk znajduje si´ wewnàtrz samochodu,
a woda dostanie si´ na klamk´, mo˝e zostaç wygenerowany sygna∏ dêwi´ko-
wy oraz komunikat na wyÊwietlaczu. Zablokowanie wszystkich drzwi spowo-
duje wy∏àczenie sygnalizacji akustycznej oraz wygaszenie komunikatu.
Mo˝e okazaç si´ niemo˝liwe zablokowanie drzwi, je˝eli powierzchnia czuj-
nika pokryta zosta∏a b∏otem, lodem, Êniegiem itp. W takiej sytuacji nale˝y
spróbowaç zablokowaç drzwi ponownie po oczyszczeniu powierzchni lub
poprzez dotkni´cie czujnika po wewn´trznej stronie klamki.
W przypadku uchwycenia klamki d∏onià w r´kawiczce odblokowanie lub
zablokowanie drzwi mo˝e nie nastàpiç.
Je˝eli drzwi zostanà zablokowane przy u˝yciu bezprzewodowego zdalnego
sterowania, gdy elektroniczny kluczyk znajdowa∏ si´ blisko samochodu, mo˝e
si´ zdarzyç, ˝e nie b´dzie mo˝liwe ich odblokowanie z u˝yciem elektronicz-
nego kluczyka. (Nale˝y wtedy u˝yç bezprzewodowego zdalnego sterowania.)
Nag∏e wejÊcie w obszar dzia∏ania lub pociàgni´cie klamki mo˝e uniemo˝li-
wiç odblokowanie drzwi. W takim przypadku nale˝y puÊciç klamk´ i upew-
niç si´, ˝e drzwi zosta∏y odblokowane przed jej ponownym pociàgni´ciem.
3-2. Otwieranie, zamykanie oraz blokowanie drzwi153
3
Dzia∏anie poszczególnych podzespo∏ów
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 153 (Black plate)

3-2. Otwieranie, zamykanie oraz blokowanie drzwi165
3
Dzia∏anie poszczególnych podzespo∏ów
Ostrze˝enie dotyczàce zak∏óceƒ dzia∏ania urzàdzeƒ elektronicznych
Osoby z wszczepionym kardiostymulatorem, defibrylatorem z funkcjà re-
synchronizacji bàdê rozrusznikiem serca nie powinny zbli˝aç si´ do anten
systemu elektronicznego kluczyka. (
S. 149)
Fale elektromagnetyczne mogà zak∏óciç prac´ tego typu urzàdzeƒ. W ra-
zie potrzeby funkcj´ dost´pu do samochodu z u˝yciem elektronicznego
kluczyka mo˝na wy∏àczyç. Szczegó∏owymi informacjami dotyczàcymi
cz´stotliwoÊci roboczej oraz czasu trwania emisji fal radiowych dysponu-
je autoryzowana stacja obs∏ugi Toyoty lub inny specjalistyczny warsztat.
Na tej podstawie lekarz mo˝e okreÊliç, czy konieczne jest wy∏àczenie
funkcji dost´pu do samochodu z u˝yciem elektronicznego kluczyka.
Osoby u˝ywajàce elektrycznych urzàdzeƒ medycznych innego rodzaju
ni˝ kardiostymulatory, defibrylatory z funkcjà resynchronizacji bàdê roz-
ruszniki serca powinny skonsultowaç z ich producentem mo˝liwoÊç pracy
urzàdzenia w warunkach oddzia∏ywania fal elektromagnetycznych.
Pole elektromagnetyczne mo˝e mieç nieprzewidywalny wp∏yw na dzia∏anie
tego typu urzàdzeƒ medycznych.
W razie potrzeby funkcj´ dost´pu do samochodu z u˝yciem elektronicznego
kluczyka mo˝na wy∏àczyç. Szczegó∏owe informacje mo˝na uzyskaç w auto-
ryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztacie.
31 AVENSIS OM20C79E 2/10/17 11:30 Page 165 (Black plate)