
Po wymagającej jeździe pozostaw silnik pra-
cujący na biegu jałowym, aby umożliwić ob-
niżenie temperatury w komorze silnika.
Normalny rozruch — silnik
wysokoprężny
Przed uruchomieniem pojazdu ustawić sie-
dzenie, wyregulować lusterka zewnętrzne
i lusterko wewnętrzne oraz zapiąć pas bez-
pieczeństwa.
Rozrusznik może działać w okresach do
30 sekund. Kilkuminutowy odstęp między
tymi okresami zapobiega przegrzaniu się
rozrusznika.
OSTRZEŻENIE!
• Przed opuszczeniem pojazdu zawsze
należy się w pełni zatrzymać, a następ-
nie przestawić automatyczną skrzynię
biegów do położenia P oraz włączyć
hamulec postojowy.
• Należy zawsze sprawdzać, czy bezklu-
czykowy węzeł zapłonu znajduje się
w trybie „OFF” (Wyłączony), wyjąć klu-
OSTRZEŻENIE!
czyk z nadajnikiem z pojazdu oraz za-
blokować zamki drzwi.
• Nie wolno pozostawiać w pojeździe
dzieci bez opieki ani dopuszczać do
sytuacji, w której mogłyby one mieć do-
stęp do niezamkniętego pojazdu. Pozo-
stawianie w samochodzie dzieci bez
opieki jest niebezpieczne z wielu powo-
dów. Grozi to poważnymi obrażeniami
lub śmiercią zarówno dziecka, jak i in-
nych osób. Należy zakazać dzieciom
dotykania hamulca postojowego, pe-
dału hamulca i dźwigni zmiany biegów.
• Nie wolno pozostawiać kluczyka z na-
dajnikiem w pojeździe, blisko niego lub
w miejscu dostępnym dla dzieci ani po-
zostawiać wyłącznika zapłonu układu
Keyless Enter-N-Go w samochodzie
w trybie ACC (Zasilanie akcesoriów) lub
ON/RUN (Zapłon). Dziecko mogłoby
uruchomić podnośniki szyb, inne me-
chanizmy lub cały samochód.
• Nie pozostawiać dzieci ani zwierząt
w zaparkowanym samochodzie, gdy
temperatura otoczenia jest wysoka.
OSTRZEŻENIE!
Wysoka temperatura wewnątrz pojazdu
może spowodować poważne obrażenia
lub śmierć.
UWAGA:
Uruchomienie silnika przy bardzo niskiej
temperaturze otoczenia wytwarza biały dym
z rury wydechowej. Stan ten ustępuje po
rozgrzaniu silnika.
PRZESTROGA!
Rozruch silnika może trwać maksymalnie
do 30 sekund. Jeśli w tym czasie nie uda
się uruchomić silnika, należy odczekać co
najmniej dwie minuty, aby umożliwić
ostygnięcie rozrusznika przed powtórze-
niem procedury rozruchu.
URUCHAMIANIE I OBSŁUGA
168

Procedura normalnego rozruchu —
układ Keyless Enter-N-Go
Podczas uruchamiania silnika należy obser-
wować zestaw lampek deski rozdzielczej.
UWAGA:
Normalny rozruch zimnego lub ciepłego sil-
nika realizuje się bez wciskania pedału przy-
spieszenia.
1. Należy zawsze uruchomić hamulec
postojowy.
2. Nacisnąć i przytrzymać pedał hamulca,
a następnie jeden raz nacisnąć przycisk
ROZRUCH/WYŁĄCZENIE SILNIKA.
UWAGA:
W przypadku bardzo niskiej temperatury
może wystąpić opóźnienie rozruchu,
trwające do pięciu sekund. Lampka „Cze-
kaj na rozruch” zapali się na czas pro-
cesu nagrzewania, a gdy zgaśnie, silnik
uruchomi się automatycznie.
PRZESTROGA!
Jeśli lampka sygnalizująca obecność
wody w paliwie pozostaje zapalona, NIE
URUCHAMIAĆ silnika przed usunięciem
wody z filtrów paliwa, ponieważ może to
spowodować uszkodzenie silnika.
3. Układ automatycznie uaktywni rozrusz-
nik, który następnie uruchomi silnik. Jeśli
silnik się nie uruchomi, rozrusznik zosta-
nie wyłączony automatycznie po
30 sekundach.
4. Aby przerwać rozruch silnika, ponownie
nacisnąć ten przycisk.
5. Upewnić się, że lampka ostrzegająca
o niskim ciśnieniu oleju zgasła.
6. Zwolnić hamulec postojowy.
ZALECENIA DOTYCZĄCE
DOCIERANIA SILNIKA
Silnik i układ przeniesienia napędu (prze-
kładnia i most) nie wymagają długiego
okresu docierania.Przez pierwsze 500 km (300 mil) należy
jeździć z umiarkowaną prędkością. Po prze-
jechaniu pierwszych 100 km (60 mil) zale-
cana jest jazda z prędkością wynoszącą
maksymalnie 80-90 km/h (50-55 mph).
Krótkotrwałe wciśnięcie pedału przyspiesze-
nia do oporu podczas jazdy z ustabilizowaną
prędkością (z uwzględnieniem lokalnych
przepisów ruchu drogowego) przyczynia się
do zwiększenia skuteczności procesu docie-
rania. Maksymalne wciskanie pedału przy-
spieszenia na niskich przełożeniach może
być bardzo niekorzystne dla silnika – należy
tego unikać.
Olej silnikowy zalany fabrycznie jest energo-
oszczędnym środkiem smarnym wysokiej
jakości. Przy wymianie oleju należy
uwzględnić warunki atmosferyczne, w jakich
pojazd będzie eksploatowany. Zalecana lep-
kość i klasy jakości są podane w części
„Płyny i środki smarne” w rozdziale „Dane
techniczne”.
169

R (Bieg wsteczny)
Przełożenie to służy do jazdy do tyłu. Dźwig-
nię zmiany biegów należy przestawiać w po-
łożenie R (Bieg wsteczny) wyłącznie po cał-
kowitym zatrzymaniu pojazdu.
N (Neutralne)
To położenie należy stosować, gdy pojazd
stoi przez dłuższy czas z pracującym silni-
kiem. Przy tym położeniu dźwigni zmiany
biegów można uruchamiać silnik. Jeśli za-
chodzi konieczność wyjścia z pojazdu, włą-
czyć hamulec postojowy i ustawić dźwignię
zmiany biegów w położeniu P (postojowym).
OSTRZEŻENIE!
Nie przetaczać pojazdu przy dźwigni
w położeniu N i nigdy nie wyłączać za-
płonu podczas zjeżdżania ze wzniesienia.
Są to niebezpieczne praktyki, które ogra-
niczają możliwości reakcji kierowcy na
działania innych uczestników ruchu lub
zmiany warunków na drodze. To z kolei
może doprowadzić do utraty kontroli nad
pojazdem lub wypadku.
PRZESTROGA!
Holowanie, pchanie lub przemieszczanie
pojazdu z dźwignią zmiany biegów w po-
łożeniu N może spowodować bardzo po-
ważne uszkodzenie skrzyni biegów.
Więcej informacji znajduje się w części
„Holowanie rekreacyjne” rozdziału „Uru-
chamianie i obsługa” oraz w części „Holo-
wanie niesprawnego pojazdu” rozdziału
„W sytuacjach awaryjnych”.
D (Jazda)
Tego położenia należy używać w większości
sytuacji, podczas jazdy w terenie zabudowa-
nym i na trasie. Położenie zapewnia płynną
zmianę biegów w górę i w dół oraz opty-
malne zużycie paliwa. Skrzynia biegów au-
tomatycznie dostosowuje i zmienia biegi
jazdy do przodu. Położenie D zapewnia op-
tymalne zachowanie pojazdu podczas jazdy
we wszystkich typowych warunkach.
W przypadku częstej zmiany biegów (np.
podczas jazdy z dużym obciążeniem, w gó-
rzystym terenie, przy dużym wietrze wieją-
cym od przodu lub podczas holowania cięż-
kiej przyczepy) należy skorzystać z trybuAutoStick, aby włączyć niższy bieg (więcej
informacji znajduje się w części „AutoStick”
niniejszego rozdziału). W takich warunkach
wybranie niższego przełożenia usprawni
jazdę i przyczyni się do zwiększenia trwało-
ści przekładni dzięki wyeliminowaniu niepo-
trzebnych zmian biegów i nadmiernego cie-
pła.
Jeśli temperatura robocza skrzyni biegów
wykracza poza normalny zakres roboczy,
sterownik skrzyni biegów może zmodyfiko-
wać schemat zmiany biegów, obniżyć mo-
ment obrotowy silnika i/lub rozszerzyć za-
kres włączania sprzęgła przekładni
hydrokinetycznej. Taka strategia ma na celu
zabezpieczenie skrzyni biegów przed
uszkodzeniem wskutek przegrzania.
Jeśli temperatura skrzyni biegów osiąga nie-
bezpieczny poziom, może się zapalić
lampka ostrzegawcza temperatury skrzyni
biegów, a działanie skrzyni biegów może
zostać zmodyfikowane aż do momentu
schłodzenia tego podzespołu.
W niskiej temperaturze działanie skrzyni bie-
gów może zostać zmodyfikowane w zależ-
ności od temperatury silnika i/lub skrzyni bie-
183

gów, jak również od prędkości pojazdu.
Funkcja skraca czas rozgrzewania silnika
i skrzyni biegów, co zapewnia optymalną
wydajność tych podzespołów. Włączenie
sprzęgła przekładni hydrokinetycznej oraz
możliwość zmiany biegu na 8. i 9. zostają
wstrzymane do chwili rozgrzania silnika i/lub
skrzyni biegów (patrz uwaga w części
„Sprzęgło przekładni hydrokinetycznej” w ni-
niejszym rozdziale). Normalne działanie zo-
stanie przywrócone po osiągnięciu odpo-
wiednich temperatur.
AUTOSTICK
Funkcja AutoStick zapewnia kierowcy moż-
liwość ręcznej zmiany biegów, dzięki czemu
ma on większą kontrolę nad pojazdem.
Funkcja AutoStick pozwala na maksymalne
wykorzystanie efektu hamowania silnikiem,
eliminację niepotrzebnych zmian biegów
i poprawę ogólnych osiągów pojazdu. Funk-
cja ta pozwala także na większą kontrolę
nad pojazdem podczas wyprzedzania, jazdy
w mieście, na śliskich nawierzchniach zimą,
w terenie górskim, z przyczepą i w wielu
innych sytuacjach.Obsługa
Gdy dźwignia zmiany biegów znajduje się
w położeniu AutoStick (poniżej położenia D),
może być przesuwana do przodu i do tyłu.
Pozwala to kierowcy na ręczne wybieranie
biegu do jazdy. Przesunięcie dźwigni zmiany
biegów do przodu (-) powoduje zmianę
biegu na niższy, przesunięcie do tyłu (+) na
wyższy. Bieżący bieg jest wyświetlany na
wyświetlaczu w zestawie wskaźników.
W trybie AutoStick skrzynia biegów będzie
włączać wyższe lub niższe biegi, gdy kie-
rowca przestawi dźwignię zmiany biegów do
tyłu (+) lub do przodu (-), pod warunkiem, że
zmiana biegu nie spowoduje zbyt niskich lub
zbyt wysokich obrotów silnika. Skrzynia bie-
gów pozostanie na wybranym przełożeniu
do momentu wybrania innego wyższego lub
niższego biegu, z wyjątkiem wystąpienia
opisanych poniżej sytuacji.
• Skrzynia biegów automatycznie zmieni
bieg na niższy, gdy pojazd zacznie zwal-
niać (aby zapobiec zdławieniu silnika), a na
wyświetlaczu zostanie wyświetlone bie-
żące przełożenie.• Skrzynia biegów automatycznie zredukuje
biegi do pierwszego w przypadku zatrzy-
mania pojazdu. Po zatrzymaniu pojazdu
kierowca powinien ręcznie zmieniać biegi
na wyższe (+) wraz ze wzrostem prędkości
jazdy.
• Pojazdem można ruszać na pierwszym lub
drugim biegu (lub trzecim biegu w zakresie
4LO, trybie jazdy po śniegu lub trybie jazdy
po piasku, gdy jest to możliwe). Włączenie
wyższego biegu (+), gdy pojazd stoi, umoż-
liwia ruszenie z drugiego biegu. Ruszanie
z drugiego biegu może być przydatne na
śniegu lub lodzie.
• Jeśli żądana redukcja biegu mogłaby wy-
wołać zbyt wysokie obroty silnika, nie zo-
stanie ona zrealizowana.
• Układ zignoruje próby włączenia wyższego
biegu przy zbyt małej prędkości jazdy.
• W trybie AutoStick zmiany biegów są bar-
dziej odczuwalne.
• Układ może powrócić do trybu automatycz-
nej zmiany biegów w przypadku wykrycia
usterki lub przegrzania.
URUCHAMIANIE I OBSŁUGA
184

OSTRZEŻENIE!
• Kierowca musi zachować szczególną
ostrożność podczas cofania, nawet
w przypadku korzystania z układu
ParkSense. Przed rozpoczęciem cofa-
nia należy zawsze spojrzeć do tyłu, aby
zobaczyć strefę za pojazdem i spraw-
dzić dokładnie, czy znajdują się w niej
piesi, zwierzęta, inne pojazdy, prze-
szkody lub martwe punkty. Kierowca
jest odpowiedzialny za własne bezpie-
czeństwo i musi cały czas obserwować
otoczenie. Brak ostrożności może do-
prowadzić do poważnych obrażeń lub
śmierci.
• Jeśli pojazd nie jest używany do holo-
wania, przed uruchomieniem układu
ParkSense stanowczo zaleca się odłą-
czenie zespołu mocowania haka i kuli
haka holowniczego. Niezastosowanie
się do tych wskazówek może doprowa-
dzić do poważnych obrażeń lub uszko-
dzenia pojazdu bądź przeszkód, ponie-
waż hak kulowy będzie znajdował się
bliżej przeszkody niż tylny zderzak, gdy
OSTRZEŻENIE!
głośnik będzie emitować ciągły sygnał
dźwiękowy. Poza tym, czujniki mogą
wykryć zespół mocowania kulowego
i kuli haka holowniczego, jeśli jest odpo-
wiednio duży, i błędnie zasygnalizować
obecność przeszkody za pojazdem.
PRZESTROGA!
• Układ ParkSense jest tylko narzędziem
wspomagającym parkowanie, które nie
potrafi rozpoznać każdej przeszkody,
szczególnie jeśli jest ona nieduża.
Układ może wykrywać tylko niektóre
ograniczniki parkingowe lub może ich
nie wykrywać wcale. Przeszkody znaj-
dujące się bardzo blisko powyżej lub
poniżej czujników nie zostaną wykryte.
• Pojazd, który wykorzystuje funkcję
ParkSense, musi jechać powoli, aby
możliwe było odpowiednio wczesne za-
trzymanie go w razie wykrycia prze-
szkody. Korzystając z funkcji
ParkSense, kierowca powinien patrzeć
przez ramię podczas parkowania.
ASYSTA PRZY
PARKOWANIU PRZODEM
I TYŁEM PARKSENSE —
ZALEŻNIE OD
WYPOSAŻENIA
Czujniki układu ParkSense
Cztery czujniki ParkSense, umieszczone
z tyłu/na tylnym zderzaku, monitorują obszar
za pojazdem będący w ich zasięgu. Czujniki
mogą wykryć przeszkody znajdujące się
w odległości od 12 cali (30 cm) do 79 cali
(200 cm) od tyłu pojazdu/tylnego zderzaka
(mierząc w poziomie), w zależności od miej-
sca, rodzaju i kierunku ustawienia prze-
szkody.
UWAGA:
Jeśli pojazd jest wyposażony w aktywny
układ asysty przy parkowaniu ParkSense,
w tyle pojazdu/na tylnym zderzaku znajduje
się sześć czujników. Więcej informacji znaj-
duje się w części „Aktywny układ asysty przy
parkowaniu ParkSense”.
URUCHAMIANIE I OBSŁUGA
200

OSTRZEŻENIE!
• Kierowca musi zachować szczególną
ostrożność podczas cofania, nawet
w przypadku korzystania z układu
ParkSense. Przed rozpoczęciem cofa-
nia należy zawsze spojrzeć do tyłu, aby
zobaczyć strefę za pojazdem i spraw-
dzić dokładnie, czy znajdują się w niej
piesi, zwierzęta, inne pojazdy, prze-
szkody lub martwe punkty. Kierowca
jest odpowiedzialny za własne bezpie-
czeństwo i musi cały czas obserwować
otoczenie. Brak ostrożności może do-
prowadzić do poważnych obrażeń lub
śmierci.
• Jeśli pojazd nie jest używany do holo-
wania, przed uruchomieniem układu
ParkSense stanowczo zaleca się odłą-
czenie zespołu mocowania haka i kuli
haka holowniczego. Niezastosowanie
się do tych wskazówek może doprowa-
dzić do poważnych obrażeń lub uszko-
dzenia pojazdu bądź przeszkód, ponie-
waż hak kulowy będzie znajdował się
bliżej przeszkody niż tylny zderzak, gdy
OSTRZEŻENIE!
głośnik będzie emitować ciągły sygnał
dźwiękowy. Poza tym, czujniki mogą
wykryć zespół mocowania kulowego
i kuli haka holowniczego, jeśli jest odpo-
wiednio duży, i błędnie zasygnalizować
obecność przeszkody za pojazdem.
PRZESTROGA!
• Układ ParkSense jest tylko narzędziem
wspomagającym parkowanie, które nie
potrafi rozpoznać każdej przeszkody,
szczególnie jeśli jest ona nieduża.
Układ może wykrywać tylko niektóre
ograniczniki parkingowe lub może ich
nie wykrywać wcale. Przeszkody znaj-
dujące się bardzo blisko powyżej lub
poniżej czujników nie zostaną wykryte.
• Pojazd, który wykorzystuje funkcję
ParkSense, musi jechać powoli, aby
możliwe było odpowiednio wczesne za-
trzymanie go w razie wykrycia prze-
szkody. Korzystając z funkcji
ParkSense, kierowca powinien patrzeć
przez ramię podczas parkowania.
UKŁAD LANESENSE
Działanie układu LaneSense
Układ LaneSense działa przy prędkościach
wynoszących między 60 km/h (37 mph)
a 180 km/h (112 mph). Układ LaneSense
wykorzystuje przednią kamerę do wykrywa-
nia oznaczeń pasów ruchu i oblicza pozycję
pojazdu między liniami wyznaczającymi
dany pas ruchu.
Jeśli wykrywane są obie linie wydzielające
pas ruchu, a kierowca zacznie zjeżdżać
z niego w sposób niezamierzony (bez użycia
kierunkowskazu), układ LaneSense wyge-
neruje ostrzeżenie w formie wyczuwalnego
ruchu kierownicy oraz ostrzeżenia na wy-
świetlaczu zestawu wskaźników, informując
kierowcę o konieczności utrzymania po-
jazdu na pasie ruchu.
Kierowca może samodzielnie przerwać sy-
stemowe ostrzeżenie ruchem kierownicy,
poprzez jej obrócenie w dowolnym momen-
cie.
URUCHAMIANIE I OBSŁUGA
204

Układ stabilizacji przyczepy
Układem stabilizacji przyczepy może być
mechaniczny teleskopowy łącznik, który
można zainstalować między hakiem holow-
niczym a dyszlem przyczepy. Zapewnia re-
gulowany opór związany z ruchem telesko-
powym, który tłumi niepożądane kołysanie
przyczepy podczas jazdy.
Zależnie od wyposażenia, elektroniczny
układ stabilizacji przyczepy (TSC) rozpo-
znaje kołyszącą się przyczepę i automatycz-
nie przykłada hamulce lub redukuje moc sil-
nika w celu wyeliminowania kołysania
przyczepy.
Zaczep holowniczy przenoszący masę
Zaczep holowniczy przenoszący masę
utrzymuje obciążenie haka holowniczego
tak, jakby był to ładunek znajdujący się na
kuli haka holowniczego lub na innym punk-
cie połączeniowym pojazdu. Tego typu za-czepy holownicze są obecnie najbardziej
rozpowszechnione na rynku i są powszech-
nie stosowane w przypadku przyczep o ma-
łej i średniej masie.
Zaczep holowniczy rozkładający masę
Układ holowniczy rozkładający masę działa
na zasadzie dźwigni przez zastosowanie
prętów sprężynujących. Zazwyczaj jest sto-
sowany w przypadku cięższych ładunków
w celu rozłożenia masy nacisku przyczepy
na hak holowniczy odpowiednio na przednią
oś pojazdu ciągnącego i na osie przyczepy.
Gdy jest używany zgodnie z instrukcjami
producenta, zapewnia bardziej wyrównaną
jazdę, co umożliwia bardziej stabilne kiero-
wanie i hamowanie, podnosząc bezpieczeń-
stwo holowania. Działanie oporów/
hydraulicznej kontroli kołysania tłumi
również kołysanie spowodowane ruchem
drogowym i podmuchami bocznego wiatru
i przyczynia się do zwiększenia stabilności
pojazdu ciągnącego i przyczepy. Układ sta-
bilizacji przyczepy i zaczep holowniczy roz-kładający masę są zalecane w przypadku
większych obciążeń haka holowniczego,
mogą być również wymagane w zależności
od konfiguracji/obciążenia pojazdu i przy-
czepy w celu spełnienia wymagań związa-
nych z maksymalnym obciążeniem osi.
OSTRZEŻENIE!
• Nieprawidłowo wyregulowany zaczep
holowniczy rozkładający masę może
pogorszyć sterowność, stabilność oraz
wydajność hamulców i doprowadzić do
wypadku.
• Układy rozkładające masę mogą być
niekompatybilne z zaczepami synchro-
nizującymi pracę hamulców przyczepy
z hamulcami pojazdu ciągnącego.
W celu uzyskania dodatkowych infor-
macji należy skonsultować się z produ-
centem zaczepu lub przyczepy albo ze
sprawdzonym sprzedawcą pojazdów
rekreacyjnych.
213

Reflektory ksenonowe (HID) —
zależnie od wyposażenia
Reflektory są wyposażone w żarówki kseno-
nowe wysokiego napięcia. Obwód może
znajdować się pod wysokim napięciem na-
wet po wyłączeniu reflektorów. Z tego po-
wodu nie wolno wymieniać żarówek reflek-
torów HID we własnym zakresie.
W przypadku usterki żarówki reflektora HID
należy dostarczyć pojazd do autoryzowa-
nego dealera.
UWAGA:
W pojazdach wyposażonych w reflektory
HID włączone reflektory mają niebieski od-
cień. Podczas ładowania układu intensyw-
ność świecenia spada, a żarówka zaczyna
świecić światłem o białej barwie po około
10 sekundach.
OSTRZEŻENIE!
Przejściowe wysokie napięcie występuje
na poziomie gniazd żarówek reflektorów
ksenonowych w momencie włączania re-
flektorów. Nieprawidłowa obsługa może
być przyczyną porażenia napięciem elek-
OSTRZEŻENIE!
trycznym. W celu wykonania tej usługi
należy skontaktować się z autoryzowa-
nym dealerem.
Wymiana żarówek zewnętrznych
Przednie światła
Halogen świateł drogowych/mijania
Dostęp do żarówek jest możliwy poprzez
nadkole; należy wykonać następujące czyn-
ności:
1. Skręcić całkowicie przednie koła.
2. Zdjąć nadkole.
3. Zdjąć pokrywę żarówki przedniego
światła.
4. Obrócić gniazdo żarówki w lewo
i wyciągnąć.
Przednie światła
1 — Pokrywa żarówki światła mijania
2 — Pokrywa żarówki światła drogowego
W SYTUACJACH AWARYJNYCH
226