2016 TOYOTA YARIS ABS

6
Niniejsza instrukcja obs∏ugi obejmuje wszystkie wersje samochodu i objaÊnia
rodzaje wyposa˝enia, ∏àcznie z opcjonalnym.
Dlatego niektóre informacje
mogà dotyczyç elementów wyposa˝enia niewyst´pujàcych w danym samo-
chodzie.
Wszystkie podane tu informacje i dane techniczne sà aktualne w momencie
druku. Samochody Toyota sà stale doskonalone i w zwiàzku z tym producent
zastrzega sobie prawo wprowadzania ulepszeƒ technicznych bez odnotowania
tego.
W zale˝noÊci od wersji samochody pokazane na ilustracjach mogà ró˝niç si´
od twojego samochodu elementami wyposa˝enia.
Obecnie na rynku dost´pna jest szeroka gama oryginalnych i nieoryginalnych
cz´Êci zamiennych i akcesoriów do samochodów marki Toyota. W przypadku
koniecznoÊci wymiany oryginalnej cz´Êci lub wyposa˝enia dostarczonych
razem z samochodem Toyota zaleca zastosowanie oryginalnych produktów
Toyoty. Inne produkty o porównywalnej jakoÊci mogà byç równie˝ u˝yte. Toyota
nie mo˝e uznawaç roszczeƒ gwarancyjnych ani braç odpowiedzialnoÊci za
zamontowane lub u˝yte podczas naprawy cz´Êci i akcesoria, które nie sà jej
oryginalnymi produktami. Wszelkie uszkodzenia i nieosiàganie parametrów
eksploatacyjnych, b´dàce wynikiem u˝ycia nieoryginalnych cz´Êci lub akce-
soriów, nie sà obj´te gwarancjà.
Zainstalowanie nadajnika RF mo˝e powodowaç zak∏ócenia pracy uk∏adów
sterowania elektronicznego w samochodzie, takich jak:
uk∏adu wielopunktowego wtrysku paliwa/sekwencyjnego wielopunktowego
wtrysku paliwa
uk∏adu automatycznego utrzymywania pr´dkoÊci jazdy (w niektórych wersjach)
uk∏adu zapobiegajàcego blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS)
uk∏adu poduszek powietrznych
uk∏adu napinaczy pasów bezpieczeƒstwa
Toyota Safety Sense (w niektórych wersjach)
Dlatego wczeÊniej nale˝y skonsultowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty
lub z innym specjalistycznym warsztatem w celu uzyskania specjalnych zaleceƒ
lub dodatkowych instrukcji odnoÊnie monta˝u takiego urzàdzenia.
Dodatkowe informacje o paÊmie cz´stotliwoÊci, poziomie mocy, pozycji anteny
oraz Êrodkach ostro˝noÊci podczas instalacji nadajnika RF sà dost´pne na
proÊb´ w autoryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub w innym specjalistycznym
warsztacie.
Informacje wst´pne
TreÊç instrukcji obs∏ugi
Akcesoria, cz´Êci zamienne i przeróbki samochodu
Monta˝ nadajników RF (nadajnik radiowy)
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:39 Page 6 (Black plate)

1-1. Zasady bezpiecznej eksploatacji63
1
Dla bezpieczeƒstwa i ochrony
Ârodki ostro˝noÊci dotyczàce fotelika dzieci´cego
Na przednim fotelu pasa˝era nigdy nie wolno mocowaç fotelika dzieci´cego
w pozycji ty∏em do kierunku jazdy, je˝eli wy∏àcznik poduszki powietrznej
pasa˝era znajduje si´ w pozycji „ON”. (
S. 51)
Podczas kolizji takie po∏o˝enie wy∏àcznika poduszki powietrznej nara˝a
dziecko na Êmierç lub powa˝ne obra˝enia cia∏a spowodowane przez
gwa∏towne i z du˝à si∏à nape∏nianie si´ poduszki powietrznej.
Fotelik dzieci´cy mo˝e zostaç zamocowany na przednim fotelu pasa˝era
w pozycji przodem do kierunku jazdy tylko w sytuacji, gdy jest to abso-
lutnie konieczne. W takim przypadku fotel nale˝y odsunàç mo˝liwie
najdalej do ty∏u, a oparcie ustawiç maksymalnie pionowo. Poduszka
powietrzna nape∏nia si´ gwa∏townie i z du˝à si∏à i mo˝e spowodowaç
Êmierç lub powa˝ne obra˝enia cia∏a dziecka. Fotelik dzieci´cy, który
wymaga mocowania górnym pasem, nie powinien byç mocowany na
przednim fotelu pasa˝era, poniewa˝ fotel ten nie posiada gniazda zacze-
powego dla górnego pasa.
Wersje bez kur tyn powietrznych: Nie nale˝y pozwalaç dziecku opieraç
g∏owy ani jakiejkolwiek cz´Êci cia∏a o drzwi, zewn´trzny bok fotela,
nawet gdy siedzi ono zabezpieczone w foteliku. Boczne poduszki po-
wietrzne, nape∏niajàc si´ ze znacznà si∏à i pr´dkoÊcià, mogà spowodo-
waç Êmierç lub powa˝ne obra˝enia cia∏a.
Wersje z kur tynami powietrznymi: Nie nale˝y pozwalaç dziecku opieraç
g∏owy ani jakiejkolwiek cz´Êci cia∏a o drzwi, zewn´trzny bok fotela,
przedni lub tylny s∏upek nadwozia oraz boczne kraw´dzie spodniej strony
dachu, nawet gdy siedzi ono zabezpieczone w foteliku. Boczne poduszki
oraz kur tyny powietrzne, nape∏niajàc si´ ze znacznà si∏à i pr´dkoÊcià,
mogà spowodowaç Êmierç lub powa˝ne obra˝enia cia∏a dziecka.
Podczas instalowania fotelika dzieci´cego nale˝y przestrzegaç wszystkich
zaleceƒ jego producenta, a na koniec upewniç si´, czy zosta∏ prawid∏owo
zabezpieczony. Nieprawid∏owo zamocowany fotelik stwarza ryzyko
Êmierci lub powa˝nych obra˝eƒ cia∏a dziecka w razie gwa∏townego
hamowania, nag∏ego skr´tu lub wypadku.
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 63 (Black plate)

Lampki ostrzegawcze informujà kierowc´ o usterce okreÊlonych urzà-
dzeƒ i podzespo∏ów samochodu.
2. Zespó∏ wskaêników85
2
Zespó∏ wskaêników
Lampki ostrzegawcze
Lampka ostrzegawcza uk∏adu
hamulcowego (
S. 431)
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1, 2, 4
Lampka kontrolna
automatycznego w∏àczania
i wy∏àczania Êwiate∏ drogowych
„AHB” (
S. 434)
*2
Lampka ostrzegawcza braku
∏adowania akumulatora
(
S. 431)Lampka kontrolna uk∏adu
automatycznego utrzymywania
pr´dkoÊci jazdy (S. 434)
*2
Lampka ostrzegawcza
niskiego ciÊnienia oleju
w silniku (
S. 431)
Lampka kontrolna wy∏àczonego
uk∏adu wstrzymywania pracy
silnika „Stop & Star t”
(
S. 434)
*1, 2, 5
Lampka ostrzegawcza
wysokiej temperatury p∏ynu
w uk∏adzie ch∏odzenia silnika
(
S. 431)
Lampka ostrzegawcza filtra
paliwa (
S. 434)
*1, 6
Lampka sygnalizacyjna usterki
(
S. 432)Lampka kontrolna linii
wyznaczajàcych pas ruchu
(
S. 434)
*2, 9
*2, 3
Lampka ostrzegawcza
uk∏adu poduszek powietrznych
(
S. 432)
Lampka kontrolna systemu
elektronicznego kluczyka
(
S. 435) Lampka ostrzegawcza uk∏adu
ABS (
S. 432)
Lampka ostrzegawcza
niezamkni´tych drzwi
(
S. 435) Lampka ostrzegawcza
elektrycznego wspomagania
w uk∏adzie kierowniczym
(
S. 432)
Lampka ostrzegawcza
niskiego poziomu paliwa
(
S. 435) Lampka sygnalizacyjna
poÊlizgu (S. 433)
*1, 2, 5Lampka ostrzegawcza uk∏adu
wczesnego reagowania w razie
ryzyka zderzenia „PCS”
(
S. 433)(˚ó∏ta)
(˚ó∏ta)
Lampka kontrolna uk∏adu
ostrzegania o niezamierzonej
zmianie pasa ruchu „LDA”
(
S. 434)
*2
(˚ó∏ta)
(˚ó∏ta) (Czerwona)
(˚ó∏ta)
Lampka kontrolna ogranicznika
pr´dkoÊci jazdy(
S. 434)
*2
(˚ó∏ta)
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 85 (Black plate)

2. Zespó∏ wskaêników89
2
Zespó∏ wskaêników
Je˝eli nie zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza uk∏adu odpowiedzialnego
za bezpieczeƒstwo jazdy
Je˝eli podczas uruchamiania silnika nie zaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza
poduszek powietrznych lub uk∏adu zapobiegajàcego blokowaniu kó∏ pod-
czas hamowania (ABS), mo˝e to oznaczaç, ˝e dany uk∏ad nie dzia∏a i nie
mo˝e pomóc w sytuacji krytycznej, co mo˝e doprowadziç do Êmierci lub po-
wa˝nych obra˝eƒ cia∏a. W takim przypadku nale˝y niezw∏ocznie zleciç auto-
ryzowanej stacji obs∏ugi Toyoty lub innemu specjalistycznemu warsztatowi
sprawdzenie samochodu.
W celu unikni´cia ryzyka uszkodzenia silnika i jego podzespo∏ów
Gdy lampka wskaênika temperatury w uk∏adzie ch∏odzenia miga lub zaÊwieci
si´ na sta∏e, sygnalizuje to mo˝liwoÊç przegrzania silnika. W takiej sytuacji
nale˝y natychmiast zatrzymaç samochód w bezpiecznym miejscu i sprawdziç
silnik po jego ca∏kowitym wystygni´ciu. (
S. 485)
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 89 (Black plate)

4-5. Toyota Safety Sense235
4
Jazda
Uwagi dotyczàce funkcji systemów wspomagajàcych dzia∏anie uk∏adu
Uk∏ad wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS) za pomocà
sygnalizacji ostrzegawczej oraz kontroli uruchamiania hamulców pomaga
uniknàç kolizji, dzia∏ajàc na zasadzie MONITOROWANIE-OCENA-REAKCJA.
Jednak zakres dzia∏ania wspomagajàcego jest ograniczony, dlatego nale˝y
pami´taç o poni˝szych istotnych wskazówkach.
Wspomaganie kierowcy w obserwacji sytuacji na drodze
Uk∏ad wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS) mo˝e wy-
krywaç przeszkody znajdujàce si´ dok∏adnie z przodu samochodu
i w obr´bie ograniczonego dystansu. Nie pozwala na nieostro˝ne lub
nieuwa˝ne prowadzenie samochodu, nie wspomaga te˝ kierowcy w wa-
runkach s∏abej widocznoÊci. W ˝adnym przypadku nie zwalnia kierowcy
z obowiàzku zwracania bacznej uwagi na sytuacj´ wokó∏ samochodu.
Wspomaganie kierowcy w prawid∏owej ocenie sytuacji
W przypadku wystàpienia prawdopodobieƒstwa kolizji uk∏ad wczesnego
reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS) posiada jedynie informacje
na temat przeszkód znajdujàcych si´ wprost przed samochodem. Dlate-
go te˝ absolutnie konieczne jest, aby kierowca zachowa∏ koncentracj´
i by∏ w stanie oceniç, czy w danej sytuacji wyst´puje ryzyko zderzenia.
Wspomaganie kierowcy w podejmowaniu dzia∏ania
Uk∏ady przedkolizyjnego wspomagania hamowania i przedkolizyjnego
automatycznego hamowania zosta∏y zaprojektowane, aby pomagaç
uniknàç kolizji i zmniejszyç rozmiar wypadku i dzia∏ajà tylko wtedy, gdy
uk∏ad oceni, i˝ kolizja jest nieunikniona. Nie sà one w stanie automatycz-
nie uniknàç zderzenia i zatrzymaç samochód w bezpieczny sposób bez
odpowiednich dzia∏aƒ ze strony kierowcy. Dlatego w przypadku jakiegokol-
wiek zagro˝enia kierowca musi natychmiast odpowiednio zareagowaç,
aby zapewniç bezpieczeƒstwo wszystkich uczestników ruchu.
W celu unikni´cia uszkodzenia uk∏adu wczesnego reagowania (PCS)
W nast´pujàcych sytuacjach uk∏ad nale˝y wy∏àczyç. Uk∏ad mo˝e dzia∏aç
nawet wtedy, gdy nie istnieje ryzyko kolizji.
Podczas kontroli samochodu przy u˝yciu rozmaitych urzàdzeƒ, takich
jak tester podwozia na hamowni czy pr´dkoÊciomierza lub korzystania
z wywa˝arki kó∏ samochodu.
Podczas transpor tu samochodu promem, ci´˝arówkà lub innym podob-
nym Êrodkiem transpor tu.
Gdy przednia cz´Êç samochodu jest podniesiona lub obni˝ona, np.
w przypadku za∏o˝enia opon o innym rozmiarze ni˝ oryginalne lub gdy
zosta∏y zmienione elementy zawieszenia.
Podczas holowania samochodu.
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 235 (Black plate)

ABS (Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania)
Przeciwdzia∏a wpadni´ciu w poÊlizg podczas hamowania na Êliskiej
nawierzchni lub w razie gwa∏townego hamowania.
BA (Wspomaganie hamowania awaryjnego)
Funkcja samoczynnie zwi´ksza si∏´ hamowania kó∏ w przypadku
gwa∏townego naciÊni´cia na peda∏ hamulca zasadniczego, które
uk∏ad rozpozna jako sytuacj´ krytycznà.
VSC (Uk∏ad stabilizacji toru jazdy) (w niektórych wersjach)
Pomaga uniknàç poÊlizgu bocznego przy gwa∏townym skr´cie lub
pokonywaniu zakr´tu na Êliskiej nawierzchni.
TRC (Uk∏ad kontroli nap´du) (w niektórych wersjach)
Pomaga zachowaç si∏´ nap´dowà, nie dopuszczajàc do utraty przy-
czepnoÊci kó∏ nap´dowych do pod∏o˝a podczas ruszania z miejsca
lub przyspieszania na Êliskiej nawierzchni.
EPS (Elektryczne wspomaganie uk∏adu kierowniczego)
Wykorzystujàc silnik elektryczny, zmniejsza wysi∏ek potrzebny do
obracania kierownicy.
PCS (Uk∏ad wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia)
(w niektórych wersjach)
S. 227
Sygnalizacja hamowania awaryjnego
Podczas gwa∏townego hamowania, automatycznie w∏àczane sà
Êwiat∏a awaryjne w sposób pulsacyjny w celu ostrze˝enia kierowców
poruszajàcych si´ z ty∏u.
2604-6. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu
Uk∏ady wspomagajàce kierowc´
podczas jazdy
Ni˝ej wymienione uk∏ady reagujà w sposób automatyczny
w ró˝nych sytuacjach drogowych, przyczyniajàc si´ do wi´ksze-
go bezpieczeƒstwa jazdy i u∏atwiajàc prowadzenie samochodu.
Nale˝y jednak byç Êwiadomym, ˝e systemy te stanowià jedynie
uzupe∏nienie i nie nale˝y nadmiernie polegaç na ich dzia∏aniu.
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 260 (Black plate)

Wy∏àczenie uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC)
W celu wy∏àczenia uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy
(VSC) nale˝y przytrzymaç wciÊni´ty przycisk „VSC OFF” przez co najmniej
3 sekundy przy zatrzymanym samochodzie.
ZaÊwiecà si´ lampki kontrolne wy∏àczonego uk∏adu kontroli nap´du „TRC
OFF” i wy∏àczonego uk∏adu stabilizacji toru jazdy „VSC OFF”.
Ponowne naciÊni´cie przycisku „VSC OFF” w∏àcza oba uk∏ady.
W wersji z uk∏adem wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia, uk∏ady
przedkolizyjnego wspomagania hamowania i przedkolizyjnego automatyczne-
go hamowania sà równie˝ wy∏àczone. ZaÊwieci si´ lampka ostrzegawcza
uk∏adu wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia. (
S. 233)
Kiedy zaÊwieci si´ lampka kontrolna „TRC OFF”, nawet je˝eli przycisk
„VSC OFF” nie zosta∏ naciÊni´ty
Oznacza to, ˝e uk∏ad kontroli nap´du (TRC) nie dzia∏a. Nale˝y skontaktowaç si´
z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym specjalistycznym warsztatem.
Odg∏osy i wibracje powodowane przez uk∏ady zapobiegania blokowaniu kó∏
podczas hamowania (ABS), wspomagania hamowania awaryjnego (BA),
kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC)
Po uruchomieniu silnika lub bezpoÊrednio po ruszeniu z miejsca, gdy pe-
da∏ hamulca zasadniczego by∏ wciÊni´ty wielokrotnie, mo˝e byç s∏yszalny
charakterystyczny odg∏os dobiegajàcy od strony komory silnika. Nie jest on
oznakà usterki któregokolwiek z tych uk∏adów.
Pracy tych uk∏adów towarzyszà wymienione poni˝ej objawy. ˚aden z nich
nie jest objawem usterki.
• Mogà byç odczuwalne wibracje nadwozia i uk∏adu kierowniczego.
• Po zatrzymaniu samochodu mo˝e byç s∏yszalny odg∏os pracy silnika
elektrycznego.
• Podczas pracy
uk∏adu zapobiegajàcego blokowaniu kó∏ podczas hamowania
(ABS)
peda∏ hamulca zasadniczego mo˝e lekko pulsowaç.
• Po zadzia∏aniu
uk∏adu zapobiegajàcego blokowaniu kó∏ podczas hamowania
(ABS)
peda∏ hamulca zasadniczego mo˝e si´ lekko obni˝yç.
Odg∏os pracy uk∏adu EPS (elektrycznego wspomagania uk∏adu kierow-
niczego)
Podczas obracania kierownicà mo˝e byç s∏yszalny dêwi´k (warkot) pracy silnika
elektrycznego. Nie jest on oznakà usterki uk∏adu.
Automatyczne ponowne w∏àczenie uk∏adów kontroli nap´du (TRC) i sta-
bilizacji toru jazdy (VSC)
Je˝eli uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy (VSC) sà wy∏àczone,
uk∏ady te zostanà automatycznie ponownie w∏àczone w nast´pujàcych sytuacjach:
Wersje z mechanicznym kluczykiem: Wy∏àcznik zap∏onu zostanie prze∏à-
czony w pozycj´ „LOCK”.
Wersje z elektronicznym kluczykiem: Przyciskiem rozruchu zostanie wy-
brany stan wy∏àczony.
Je˝eli wy∏àczony jest tylko uk∏ad kontroli nap´du (TRC), to po zwi´kszeniu
pr´dkoÊci zostanie on automatycznie w∏àczony.
Jednak je˝eli oba uk∏ady kontroli nap´du (TRC) i stabilizacji toru jazdy
(VSC) sà wy∏àczone, nie w∏àczà si´ one automatycznie po zwi´kszeniu
pr´dkoÊci.
2624-6. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 262 (Black plate)

Zmniejszona efektywnoÊç dzia∏ania wspomagania w uk∏adzie kierowniczym
W przypadku wykonywania przez d∏u˝szy czas cz´stych ruchów kierownicà
nast´puje chwilowe obni˝enie si∏y wspomagania w uk∏adzie kierowniczym
w celu unikni´cia przegrzania uk∏adu wspomagajàcego. W tym stanie kierow-
nica mo˝e stawiaç zwi´kszony opór. Nale˝y wtedy zaprzestaç intensywnych
manewrów kierownicà lub zatrzymaç samochód i wy∏àczyç silnik. Po oko∏o
10 minutach uk∏ad powinien powróciç do normalnego stanu.
Je˝eli lampka sygnalizacyjna poÊlizgu zaÊwieci si´
ZaÊwiecenie si´ lampki sygnalizacyjnej poÊlizgu Êwiadczy o usterce systemu.
Nale˝y skontaktowaç si´ z autoryzowanà stacjà obs∏ugi Toyoty lub innym spe-
cjalistycznym warsztatem.
Warunki dzia∏ania sygna∏u hamowania awaryjnego
Sygna∏ hamowania awaryjnego zostanie uruchomiony, kiedy zostanà spe∏nio-
ne trzy poni˝sze warunki:
Âwiat∏a awaryjne sà wy∏àczone.
Pr´dkoÊç samochodu wynosi oko∏o 55 km/h lub wi´cej.
Peda∏ hamulca zasadniczego jest wciÊni´ty w taki sposób, ˝e system oceny
sposobu hamowania samochodu uzna, ˝e jest to nag∏e hamowanie awaryjne.
Automatyczne wy∏àczanie sygna∏u hamowania awaryjnego
Sygna∏ hamowania awaryjnego wy∏àczy si´ w ka˝dej z nast´pujàcych sytuacji:
Âwiat∏a awaryjne zostanà w∏àczone.
Peda∏ hamulca zasadniczego zostanie zwolniony.
System oceny sposobu hamowania samochodu uzna, ˝e nie jest to nag∏e
hamowanie awaryjne.
4-6. Korzystanie z funkcji wspomagajàcych prowadzenie samochodu263
4
Jazda
Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS) nie
dzia∏a skutecznie, gdy
Zosta∏a przekroczona przyczepnoÊç opon do pod∏o˝a (np. nadmiernie
zu˝yte opony na drodze pokrytej Êniegiem).
Podczas szybkiej jazdy po drodze o mokrej nawierzchni pomi´dzy opo-
nami a pod∏o˝em tworzà si´ kliny wodne.
Droga hamowania przy dzia∏ajàcym uk∏adzie zapobiegania blokowaniu
kó∏ podczas hamowania (ABS) mo˝e byç d∏u˝sza ni˝ normalnie
Uk∏ad zapobiegajàcy blokowaniu kó∏ podczas hamowania (ABS) nie jest
przeznaczony do skracania drogi hamowania. W szczególnoÊci w ni˝ej
wymienionych warunkach nale˝y utrzymywaç bezpiecznà odleg∏oÊç od po-
przedzajàcego pojazdu:
Podczas jazdy po drodze piaszczystej, ˝wirowej lub pokrytej Êniegiem.
Podczas jazdy z ∏aƒcuchami przeciwpoÊlizgowymi na ko∏ach.
Przy przeje˝d˝aniu przez wyboje w nawierzchni.
Podczas jazdy po drodze o nawierzchni nierównej lub z ubytkami.
Uk∏ad kontroli nap´du (TRC) nie dzia∏a skutecznie, gdy
Na Êliskiej nawierzchni, mimo dzia∏ajàcego uk∏adu kontroli nap´du (TRC),
mo˝e nie byç mo˝liwe utrzymanie kierunku jazdy i p∏ynne przyspieszanie.
Samochód nale˝y prowadziç szczególnie ostro˝nie w warunkach, w których
mo˝e zachowywaç si´ niestabilnie, tracàc mo˝liwoÊç p∏ynnego przyspieszania.
40 YARIS OM52G04E 28/8/15 8:40 Page 263 (Black plate)